Türkiye’de öğretimsel liderlik araştırmaları: Lisansüstü tezlerin incelenmesi

Abstract

Mevcut araştırmanın amacı Türkiye’de yürütülen öğretimsel liderlik konulu lisansüstü tezlerdeki eğilimi ortaya koymaktır. Bu bağlamda, YÖK Ulusal Tez Merkezi’ndeki açık erişimli lisansüstü tezler araştırmanın evrenini oluşturmaktadır. “Öğretimsel lider” ve “öğretimsel liderlik” anahtar kelimeleri ile yapılan tarama sonucunda toplam 99 teze ulaşılmış; bununla birlikte araştırma ölçütlerini karşılayan 62 tez analize dahil edilmiştir. Alanyazında mevcut benzer çalışmalardan yararlanılarak bir tez inceleme formu oluşturulmuş ve kategorik çözümleme yöntemi ile veri analizi yürütülmüştür. Tezler türü (yüksek lisans veya doktora), yürütüldüğü yıl, yöntem, örneklem, örneklemin görev yaptığı okul düzeyi, kullanılan ölçme aracı, yürütüldüğü üniversite ve öğretimsel liderliğin ilişkilendirildiği değişken(ler) bağlamında incelenmiştir. Her bir kategoriye yönelik frekans ve yüzdelik değerler hesaplanmıştır. Elde edilen bulgular şu şekilde özetlenebilir. Öğretimsel liderlik konulu lisansüstü tezler çoğunlukla yüksek lisans düzeyinde ve nicel desendedir. Lisansüstü tezlerin yaklaşık üçte ikisinde veri öğretmenlerden toplanmıştır ve dörtte birinde örneklem grubu ilköğretim okullarında görev yapmaktadır. Son 10 yılda öğretimsel liderlik konulu tezlerde nicel bir artış gözlenmiştir. İncelenen tezlerin yaklaşık dörtte üçünde Şişman (1997) tarafından geliştirilen ölçme aracı kullanılmış ve öğretimsel liderlik en sık öğretmenlerin örgütsel bağlılığı ile ilişkilendirilmiştir. Son olarak, öğretimsel liderlik ile ilgili en fazla tezin Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi’nde tamamlandığı belirlenmiştir. Elde edilen bulgulardan yola çıkarak bazı öneriler getirilmiştir.