Yangından etkilenen kadının psikososyal gereksinimleri: vaka örneği

Abstract

Afetin beraberinde getirdiği zorluklarla baş edebilmek için öncelikle afetten etkilenen bireylerin psikososyal gereksinimlerini belirlemek önemlidir. Afetin yarattığı yıkımın kadınların yaşam deneyimleri ve gereksinimleri üzerinden değerlendirildiği takdirde politika, strateji ve planların cinsiyete duyarlı olabileceği fikri araştırmanın amacını oluşturmaktadır. Araştırma, nitel araştırma tekniklerinden fenomenolojik yöntem kullanılarak tasarlanmıştır. Araştırmada Muğla İli Marmaris İlçesine bağlı Osmaniye Mahallesinde çıkan orman yangınında evini kaybeden Kerime’nin yangın sırasında ve sonrasındaki yaşam deneyimleri ve psikososyal gereksinimleri toplumsal cinsiyet bağlamında birebir derinlemesine görüşme aracılığıyla keşfedilmeye çalışılmıştır. Kerime kırk altı yaşında, evli ve üç çocuk annesidir. Orman yangınında evini ve ahırını kaybetmiştir. Evini kaybetmesinin ardından belediye tarafından tahsis edilen konteynerde kalamayacağını düşündüğünden ablasının eskiden yaşadığı eve yerleşmiştir. Yaşamını ailesi ile orada devam ettirmektedir. Kerime ile yapılan görüşmenin içerik analizinin yapılmasının ardından kadınların karşılaştıkları psikososyal sorunlar, fiziksel mekân ve alan deneyimleri, toplumsal cinsiyet odağında kadınların durumları, psikososyal hizmet beklentileri olmak üzere dört adet tema elde edilmiştir. Temalar ayrı başlıklar halinde yorumlanmıştır. Temalar bir bütün olarak tartışma kısmında değerlendirilmiştir. Araştırmanın bulguları, Kerime’nin özel alan, sosyal alan ve kamusal alan dahil olmak üzere her alanda mekânsal değişim ve cinsiyet temelli eşitsizlikler sebebiyle, ekonomik, sosyal ve politik bağlamda kaynaklara erişimin tam sağlanamamasından dolayı dezavantajlı bir konumda bulunduğunu, afet sonrası hizmetlere erişim noktasında da yetersiz kaldığını göstermektedir. Afet sonrası politikaların geliştirilmesine katkı sunmak amacıyla, afetlerden etkilenen kadınların ihtiyaçlarının, deneyimlerinin toplumsal cinsiyet bağlamında anlaşılmasına katkı sağlayacak çalışmalara ihtiyaç olduğu görülmektedir.