Dont bölgesi çömlekçi çamurunun farklı pişirim koşullarında incelenmesi

Abstract

Geleneksel çömlekçilik, insanların deneyim, bilgi gelişimi ve kültürel tercihlerinin sonucu ortaya çıkmış ve yüzyıllardır işlevsel bir sanat olarak varlığını sürdürmektedir. Günümüz koşulları gerek maliyet gerekse ürünlerin sürdürülebilirliği göz önünde bulundurularak dikkate alındığında; farklı pişirim ortamlarının deneysel olarak kıyaslanması önem arz etmektedir. Bu çalışmada, Muğla İli Seydikemer İlçesi Dont Mahallesindeki yerel çömlek üretim merkezinden temin edilen çamur kullanılarak üretilen örnekler açık pişirim, Karacasu fırını (odunlu) ve elektrikli fırında (800ºC) pişirilerek fırın koşullarının etkisine bağlı değişimlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Pişirimler sonrası örneklerin su emme, boyutça küçülme (pişme, toplam küçülme), kimyasal analiz (XRF), mineralojik analiz (XRD) ve renk ölçümleri yapılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, D-Ham örneğinde tespit edilen kil minerallerinden kaolinitin farklı pişirim koşullarında faz dönüşümüne uğradığı, kuvars, illit ve mika minerallerinde ise faz değişimin gerçekleşmediği gözlenmiştir. D-Açık Pişirim örneğinin su emme, pişme ve toplam küçülmesi yüksek iken, D-Karacasu fırın pişirim ve D-Elektrikli fırın pişirim örneklerinde bu değer azalmıştır. Farklı ortam pişirimleri sonucunda beyazlığın (L*) ve kırmızılığın (a*) arttığı belirlenmiştir.