Sürtünme karıştırma kaynağı ve havacılık ve uzay endüstrisindeki uygulama alanları

Abstract

Havacılık endüstrisinde oldukça yaygın bir şekilde kullanılan 2xxx ve 7xxx serisi alüminyum alaşımları ile yüksek mukavemetli, yorulma ve korozyona karşı dayanıklı kaynaklı birleştirmelerin üretimindeki güçlükler, havaaracı yapılarında kaynakla birleştirme yöntemini uzun bir süre engellemiştir. Bu alüminyum alaşımları, ergime bölgesinde sergiledikleri kötü katılaşma mikroyapısı ve poroziteden dolayı genelde “kaynak yapılamaz” olarak sınıflandırılmışlardır. Ayrıca kaynak yapılmamış ana malzemeye nazaran mekanik özelliklerindeki düşüş de yüksektir. Bu etkenler bu alaşımların birleştirilmesinde geleneksel kaynak yöntemlerinin kullanımını önlemiştir. Bu nedenle havacılık endüstrisindeki yapısal birleştirmelerin büyük kısmında perçin kullanılmaktadır. Bu da imalat zorluklarına, ağırlığa, yüksek maliyetlere, perçin deliklerinde korozyona ve gerilme konsantrasyonlarına neden olmaktadır. Bu olumsuz durum bir katı faz kaynağı olan Sürtünme Karıştırma Kaynağının (FSW) geliştirilmesi ile ortadan kaldırılmıştır. Bu çalışmada ilk olarak Sürtünme Karıştırma Kaynağının nasıl çalıştığı tanımlanmış, ardından da bu kaynak yönteminin özellikleri, geleneksel kaynak yöntemlerine göre avantaj ve dezavantajları, kaynak yapılabilecek malzemeler ve özellikle havacılık ve uzay endüstrisindeki kullanım alanları güncel literatür derlenerek incelenmiştir.

The difficulty of producing welded joints having high strength and fatigue and corrosion resistance with 2xxx and 7xxx series aluminum alloys which are widely used in aerospace industry has inhibited the use of joining aerospace structures by welding method. These aluminum alloys have been classified as non-weldable because of exhibiting poor solidification microstructure and porosity in the fusion zone. Also, compared to the nonwelded base material, there is a substantial loss in mechanical properties. These factors cause the refusal of joining of these high strength alloys by conventional fusion welding methods. Therefore riveting has been widely used in aerospace structural constructions. This means production problems, increased weight, higher costs, and corrosion and stress concentrations around rivet holes. Friction Stir Welding (FSW) as a solid-state welding method is successfully addressing these issues. In this paper the Friction Stir Welding process is shortly introduced. The properties of this welding method, advantages and disadvantages compared to the traditional welding methods, the materials to be joined and the aerospace applications of FSW is investigated by reviewing up to date literature.