Açık - Örgün Eğitim Sosyal Bilgiler Ders Kitapları ve Öğretim Programında Somut Olmayan Kültürel Miras Ögeleri

Abstract

Toplumların kimliğinin bir parçasını oluşturan kültürel mirasın dil yoluyla aktarılan boyutu olan somut olmayan kültürel mirasın (SOKÜM) nesilden nesle ulaştırılmasında eğitime büyük rol düşmektedir. Eğitim sisteminin ilköğretim basamağının ortaokul kademesinde okutulmakta olan Sosyal Bilgiler dersine de SOKÜM'ün korunması bilincinin kazandırılmasında büyük sorumluluklar düşmektedir. Bu sorumluluğun yerine getirilmesinde öğretmenler önemli bir etkendir. Ancak, bu bilincin kazandırılmasında sadece öğretmenin edindiği bilgi ve deneyimler yeterli olmayabilir. Bu nedenle, bireye SOKÜM'ün korunması ile ilgili bilgi, beceri ve değerlerin kazandırılmasında öğretmene yardımcı olacak ders kitapları ve öğretim programlarının yeri de önemlidir. Örgün eğitimin yanında açık öğretim sisteminde de öğrencilere ders notları verilmektedir. Bazı nedenlerden ötürü örgün eğitim sisteminde okula devam edemeyen bireylere verilen bu ders notlarında da SOKÜM'e ilişkin kazanımlara ve konulara yer verilmesi gerekmektedir. Açık ve örgün eğitim Sosyal Bilgiler ders kitapları ve öğretim programlarında SOKÜM ögelerine yer verilme durumunu belirlemeyi amaçlayan bu araştırma bu önemden yola çıkılarak desenlenmiştir. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen veriler, NVivo 10 paket programı ile betimsel olarak analiz edilmiştir. Araştırma sonunda; SOKÜM ögelerine yer verilme durumunun program kapsamında 7. Sınıf, ders kitaplarında ise 5. Sınıf düzeyinde üst düzeye çıktığı; öğretim programları ile ders kitapları arasında SOKÜM ögelerine yer verilme bakımından bir uyumun olmadığı; ders kitaplarında ve öğretim programlarında en fazla sözlü gelenekler ve anlatımlar ögesine yer verildiği belirlenmiştir. Ayrıca örgün eğitim ders kitapları ve açık öğretim ders notları karşılaştırıldığında SOKÜM ögelerine örgün eğitim ders kitaplarında daha fazla yer verildiği tespit edilmiştir

Education plays an important role in passing down the intangible cultural heritage (ICH) from generation to generation. ICH is a dimension of the cultural heritage that constitutes a part of the identity of society and it is transferred through language. Social Studies, taught at the secondary school stage of primary education, also has big responsibilities in raising ICH awareness of the individuals. Teachers are significant factors to meet this responsibility. However, only the experiences and the knowledge that the teacher has acquired may not be enough. Therefore, the places of course books and curricula are of importance in providing the individual with the necessary knowledge, skill and moral to protect the ICH. Students are given lecture notes not only in formal education but also in open education system. These lecture notes given to the individuals who cannot continue their education in formal education because of some reasons should also consist of attainments and topics related to ICH. Based on this importance, this study aiming to determine the situation of ICH elements in Social Studies course books and Social Studies curricula of formal and open education was designed. Document analysis as a qualitative research method was applied in the study. The obtained data were analysed descriptively by NVivo 10 software program. At the end of the study it was determined that within the scope of curricula 7th grade curricula and within the scope of course books 5thgrade course books had the most ICH elements; there was not a harmony between curricula and course books in terms of giving place to ICH elements; most place were given to oral traditions and narrations in course books and curricula. Moreover, when formal education course books and open education lecture notes were compared, it was found that there were more ICH elements in formal education course books