Arapuçan (Yenice-Çanakkale) Pb-Zn-Cu-Ag Yatağının Jeolojik, Mineralojik ve Jeokimyasal Özellikleri

Abstract

Arapuçan Pb-Zn-Cu-Ag yatağı, bir kalk-alkalin magmatik sokulumun yakınında, altere olmuş metakumtaşları ve diyabazlar içinde hidrotermal damarlar halinde oluşmuştur. Bölgede jeoloji esas olarak Paleozoik yaşlı metamorfik bir temel, Triyas yaşlı karbonat blokları içeren kumtaşları, Tersiyer granitoid ve Neojen volkaniklerden oluşmuştur. Yatağın mineral birliği galen, kuvars, kalsit, sfalerit, kalkopirit ve pirit gibi mineraller yanında az miktarda bismutinit, tetraedrit, pirolusit, hematit, şelit, malakit, magnetit ve rutil gibi mineraller içerir. Yatakta erken hidrotermal aktivite, büyüklük sırası ile silisleşme, serisizleşme ve killeşme şeklinde 3 tip hipojen alterasyona yol açmıştır. Cevher damarları, en az iki hipojen cevherleşme evresine ait veriler içerir. Arapuçan'da cevher, ana metalik bileşenleri oluşturan Pb, Zn, Cu ve Ag'e ilave olarak, önemli miktarda Au, W, Bi, Sb ve Te içerir. Ortalama galen ve pirit δ34S değerleri-3.95 ve-2.24% arasında kalır. Bu değerler ve kimyasal analiz sonuçları gerek sülfür, gerekse de metaller için bir magmatik kaynak işaret eder. Ancak, jeolojik ve jeokimyasal veriler, bir kısım metalin metakumtaşı ve diyabazlardan söküldüğünü göstermektedir. Sfaleritte yapılan sınırlı sıvı kapanım çalışmaları 229-328 °C aralığında değişen bir oluşum sıcaklığını işaret etmektedir.

The Arapuçan Pb-Zn-Cu-Ag deposit occurs as hydrothermal veins in diabase and altered Triassic metasandstones adjacent to calc-alkaline intrusive igneous rocks. The geology of the area features a Palaeozoic metamorphic basement, Triassic sedimentary rocks including the carbonate blocks, early Tertiary granitoids and Neogene volcanics. The mineral assemblage includes galena, quartz, calcite, sphalerite, chalcopyrite and pyrite as well as minor bismuthinite, tetrahedrite, pyrolusite, hematite, scheelite, malachite, magnetite and rutile. Early hydrothermal activity was responsible for formation of three hypogene alteration types of decreasing intensity : silicification, sericitization and argillic alteration. The ore veins contain evidence of at least two periods of hypogene mineralization. At Arapuçan, in addition to the major metallic constituents of Pb, Zn, Cu and Ag the ores contain substantial quantities of Au, W, Bi, Sb and Te. Average δ 34S values for galena and pyrite are-3.95 and-2.24%, respectively, suggesting an igneous source for both the sulphur and metals. However, geologic and geochemical interpretations suggest that at least some of metals are leached from the metasandstones and diabases. Fluid inclusion data for sphalerite show a depositional temperature of 229 to 384 °C.