Deprem alanlarının yeniden inşasında yer duygusu ve aidiyetinin etkisi: 6 şubat 2023 örneği

Abstract

Bu çalışmanın üç temel amacı vardır. Birincisi, 6 Şubat 2023'te Kahramanmaraş'ın Pazarcık ve Elbistan ilçelerinde meydana gelen depremleri bizzat deneyimleyen bireylerin yer ve aidiyet duygusuna ilişkin temel bağlamı ve değişimleri analiz etmektir. İkincisi, depremi doğrudan deneyimleyen katılımcıların, yaşadıkları yere ve coğrafi çevreye yönelik aidiyetlerinin değişip değişmediğini anlamak ve yer duygusuna ilişkin bağıntıları çözümlemektir. Üçüncüsü, katılımcıların sahip oldukları bu duygu durumlarının, deprem sonrasında, yaşamsal mekânların (konut-barınma ve kamusal alanlar dâhil) inşasına ne tür etkide bulunabileceğine dair değerlendirmelerde bulunmaktır. Depremlerin neden olduğu can kayıpları ve çok boyutlu sosyomekansal yıkımların yansımalarını çözümlemek, depremzedelerin yaşadıkları ‘yer’lere ilişkin duygusal bağlılıklarının analiz edilmesi açısından önemli bir gereklilik sayılabilir. Çünkü depremzedelerin yaşadıkları mekânlara atfettikleri anlam ve önem, bilişsel bir kurulumdan ziyade, daha çok duygu yüklü anlamlarla yer duygusu ve aidiyetinin baskın olduğu bir alana dönüşebilmektedir. Bu kapsamda nitel araştırma desenine göre tasarlanarak on bir (11) depremzedenin görüşlerinden yararlanılmıştır ve elde edilen veriler içerik analizi tekniği ile çözümlenmiştir. Sonuç olarak depreme maruz kalan illerin yeniden inşasında bölgesel ve yerel bağlamların kendi dinamikleri içinde yer duygusuna bağlı yer aidiyetinin dikkate alınarak inşa edilmesinin gerekli olduğu vurgulanmıştır.