Çocuk hakları çalışmalarının bibliyometrik analizi

Abstract

1900’lerin başında İnsan hakları kavramı çatısı altında konumlandırılan çocuk hakları 1924’ten başlayarak çocuğa özel ilgi gösterilmesi gerekliliği fikrini ortaya çıkarmıştır. Özellikle 1989 tarihinde Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin yayınlanmasından sonraki yılları takiben de kademeli olarak bu konudaki bilimsel yayınlarda bir artış olduğu belirlenmiştir. Bu araştırma ile Web of Science veri tabanında, çocuk hakları üzerine yayımlanmış makalelerin bibliyometrik analizini gerçekleştirmek amaçlanmıştır. Araştırmada, betimsel yöntemlerden tarama modeli kullanılmış ve bibliyometrik analiz tekniği uygulanmıştır. Araştırmada çocuk hakları konusunda 1981 – 2022 yılları arasında yayımlanan 1039 makale analiz edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda çocuk hakları ile ilgili yayımlanan makalelerin 2005 yılı sonrasında artış gösterdiği belirlenmiştir. Makalelerde en çok yayın yapılan dilin İngilizce olduğu tespit edilmiştir. Çocuk hakları konusunda Londra Üniversitesi, Tata Sosyal Bilimler Enstitüsü ve Edinburg Üniversitesi en çok yayın yapan araştırmacıların bulunduğu kurumlar olarak öne çıkmaktadır. “International Journal of Children’s Rights”, Child Abuse Neglect” ve “Rights Based Direct Practice With Children” en fazla akademik yayının olduğu dergilerdir. İngiltere, ABD ve Avusturalya’nın çocuk haklarına yönelik en çok akademik yayın üreten ülkeler olduğu görülmüştür. 2007 yılı sonrasında yayımlanan akademik yayınların atıf sayılarında, her geçen yıl artan bir durum söz konusudur. Yapılan akademik yayınlarda en çok kullanılan anahtar kelimeler ise “çocukların hakları”, “çocuk hakları” ve “çocuklar” kavramlarıdır. Bu araştırmanın çocuk hakları alanında araştırma yapmayı planlayan araştırmacılar için bir perspektif sunacağı düşünülmektedir.