Farklı sınıf düzeylerindeki öğrencilerin erime ve çözünmeye yönelik bilgi yapıları gelişim sürecinin kavramsal değişim teorilerine göre incelenmesi

Abstract

Araştırmada farklı sınıf düzeylerindeki öğrencilerin erime ve çözünmeye yönelik bilgi yapılarının incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma 2022-2023 eğitim ve öğretim yılında Marmara Bölgesindeki bir şehrin bir ilçesinden 100 öğrencinin katılımı ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmaya katılan öğrenciler amaçlı örnekleme yöntemlerinden biri olan kolay ulaşılabilir durum örnekleme yöntemi kullanılarak belirlenmiştir. Araştırmada nedensel karşılaştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada verilerin elde edilmesinde erime ve çözünme kavramlarına yönelik geliştirilen açık uçlu sorular kullanılmıştır. Verilerin analizinde Kruskal Wallis H Testi (χ²), Jonckheere-Terpstra Testi (J) ve Mann Whitney U Testi (U) kullanılmıştır. Sağlanan test sonuçları parça nitelikli kavramsal değişim teorisi ve teori nitelikli kavramsal değişim teorisine göre incelenmiştir. Araştırma sonucunda öğrencilerin sınıf düzeyi arttıkça erime ve çözünme kavramlarına ilişkin bilimsel ve tutarlı bilgi yapılarında yavaş ve kademeli bir artış olduğu belirlenmiştir. Ayrıca araştırmada öğrencilerin ilgili kavramlara ilişkin bilgi yapıları gelişim süreci özelliklerinin çoğunlukla parça nitelikli kavramsal değişim teorisi olmak üzere her iki kavramsal değişim teorisiyle açıklanabileceği belirlenmiştir. Ulaşılan sonuçlardan hareketle; özellikle ilkokul düzeyinde, farklı fen bilimleri kavramlarına ilişkin bilimsel bilgi yapılarının gelişiminin incelenmesine yönelik benzer araştırmaların yapılması önerilebilir. Ayrıca farklı fen bilimleri kavramlarına ilişkin bilimsel bilgi yapılarının gelişiminin boylamsal olarak da incelenebileceği ileri sürülebilir.