Gaslighting: İki yüzlü bir duygusal istismarla yüzleşmek

Abstract

Gaslighting, buna maruz kalan bireylerin kendi düşüncelerinden şüphe etmelerine, özgüvenlerini kaybetmelerine ve bunun sonucunda da istismarcıya bağımlı hale gelmelerine neden olan bir tür psikolojik istismardır. Bu istismar biçiminde fail, mağdura karşı, mağdurun gerçekliğinden emin olduğu şeylerin hatalı, tepkilerinin ve duygularının abartılı olduğu gibi ithamlarda bulunarak mağdurun kendi deneyimlerinden şüphe etmesine sebep olur. Bunun sonucunda da mağdur, deneyimlerini, düşüncelerini ve algısını sorgulamaya başlar. Gaslight uygulayan kişinin sürekli ve sistematik manipülasyonları, kurbanın kendinden şüphe etmesine, özgüvenini ve öz değerini kaybetmesine ve/veya olumsuz bir benlik algısı oluşturmasına neden olur. Bu tür durumlar en çok yakın ilişkilerde, aile içi şiddet senaryolarında görülür ancak bununla sınırlı değildir. İş ve okul gibi çeşitli ortamlarda da bireyler gaslight davranışlarına maruz kalabilirler. Araştırmacılara göre yakın ilişkilerde sıklıkla görülen gaslighting, göz ardı edilmesi halinde kurbanlar üzerinde ciddi mental ve psikolojik sorunlara sebebiyet verebilir. Öyle ki, mağdurlarda anksiyete, depresyon, kafa karışıklığında artış, kendinden şüphe duyma, azalan benlik saygısı gibi konularda ruh sağlığını etkiler ve hatta psikozu tetikleyebilir. Bu makale, Gaslighting’i tanımlamayı, ortaya çıkış sebeplerini, buna maruz kalınması halinde nasıl ayırt edilebileceğini ve bu durumla nasıl başa çıkılabileceğini gaslighting üzerine yapılan çalışmaları bir araya getirerek aktarmayı, bu sayede de farkındalık çalışmalarına katkı sağlamayı amaçlamaktadır.