Okul yöneticilerinin kayırmacı tutum ve davranışlarına ilişkin öğretmen görüşleri

Abstract

Bu araştırmanın amacı okullarda yöneticilerin kayırmacı tutum ve davranışları konusundaki öğretmen görüşlerini ortaya koymaktır. Araştırma nitel bir araştırma olup veriler, yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmıştır. Çalışma grubunu, Doğu Anadolu Bölgesinde bir ilde görev yapan öğretmenler oluşturmaktadır. Veriler Covid 19 koşulları sebebiyle online ve telefon görüşmeleri yoluyla toplanmış ve içerik analizi ile analiz edilmiş ve yorumlanmıştır. Öğretmenlere göre okul yöneticilerinin, kayırmacılık davranışını çeşitli türlerde gösterdiği; kayırmacılık davranışından yönetici, öğretmen, öğrenci, veli ilişkilerinin, okul kültürünün, eğitim sürecinin olumsuz etkilendiği bulunmuştur. Araştırmada elde edilen bulgulara göre; kayırmacılık kavramının ne anlama geldiğine bakıldığı zaman şu sonuçlar çıkmıştır. Nepotizm; yani akraba, eş-dost kayırmacılığı ile eşit ve adil olmama yani lehte, aleyhte karar, ödül-ceza, müsamaha, öncelik, imtiyaz, ayrıcalık, ayrımcılık, haksız, usulsüz bir tarafı tutma, hak edilmeyen makam, konum, pozisyon, işe alma, işten çıkarma, bir öğretmeni ön plana çıkarma, baskı ve iyi davranma konusunda yapılan kayırmacılık. Katılımcılar, en çok hemşericilik konusunda kayırmacılık yapıldığını ifade etmişlerdir. Yönetici seçiminin liyakate dayalı olması, sendikaların etkinliği sadece haklarla ilgili olarak sınırlandırılması, üst kademedeki yöneticilerin tarafsızlığı sağlanması, rotasyon uygulanması, öğretmenlerin yöneticileri değerlendirmesi, müdürlerin kayırmacılık konusunda eğitilmesi, periyodik olarak denetlenmesi, kayırmacılık yapan müdürlere yönelik yaptırımlar getirilmesi, bakanlığın buna yönelik bir politika geliştirmesi gibi öneriler ortaya konulmuştur. Kayırmacılığın ve etkilerinin önlenmesi için, katılımcı görüşlerinden elde edilen bulgulara dayalı olarak öneriler sıralanarak, uygulayıcıların alması gereken önlemler ve araştırmacılara yönelik öneriler ortaya konulmuştur.