“Bizim şampiyonumuz”: Spor, milliyetçilik ve millî kimlik

Abstract

Bu çalışmanın amacı, spor ve milliyetçilik ilişkisi çerçevesinde, basında sporcu temsiliyle, millî kimliğin yeniden üretiminde kullanılan milliyetçi söylemleri analiz etmektir. Bu kapsamda halter sporcusu Naim Süleymanoğlu’nun Türkiye’ye ilticası, Türkiye adına katıldığı 1988 Güney Kore Seul Yaz Olimpiyatları öncesinde, olimpiyatlar sırasında ve sonrasında, basındaki milliyetçi söylemlere odaklanıldı. Araştırmanın kuramsal çerçevesi spor, milliyetçilik ve medya ilişkisi temelindeki literatür ekseninde oluşturuldu. Nitel araştırma tasarımıyla yürütülen araştırmada, nitel içerik analiz tekniği kullanıldı. Çalışmanın örneklemi, 1984-2000 yılları arasında Milliyet gazetesi çevrim içi arşivinde yer alan haber ve köşe yazılarıdır. İçerik analizi sonucunda, bulgular üç ana temayı ortaya çıkardı: Birincisi, sporcunun Türkiye’ye ilticasının ilk döneminde öne çıkan “Bulgar zulmü” temasıdır. Bu tema, “antikomünizm” ve “olumsuz/düşman/öteki” söylemiyle öne çıkmaktadır. İkinci tema, Türk milliyetçiliğindeki nirengi noktalarından “güçlü devlet” “olumlu/biz/Türk” söylemi doğrultusundadır. Üçüncü tema ise sporcunun olimpiyatlardaki performans başarısının ardından medya söyleminde belirginleşen “olumlu/millî gurur” temasıdır. Araştırma sonuçları, basındaki milliyetçi söylemin, “Türk-İslam sentezi” ile uyumlu bir içerik taşıdığını ve bu içerik çerçevesinde millî kimliğin yeniden üretildiğini göstermektedir.