Sağlığa dayalı büyüme hipotezinin geçerliliğinin test edilmesi: Türkiye örneği

Abstract

Sağlık ekonomisi literatüründeki birçok çalışma, insan sağlığının belirleyicilerinden biri olan sağlık harcamalarındaki farklılıkların ekonomik büyüme üzerinde önemli bir faktör olduğuna işaret edilmektedir. Sağlığa dayalı büyüme hipotezine göre, sağlık harcamaları ve ekonomik büyüme arasında pozitif yönlü bir ilişki vardır. Bu doğrultuda çalışmada, ampirik yöntemle 1975-2020 yılları arasında Türkiye ekonomisi için sağlığa dayalı büyüme hipotezinin geçerliliğinin test edilmesi amaçlanmıştır. Ekonomik büyüme ile sağlık harcamaları arasındaki eş bütünleşme ilişkisi doğrusal olmayan sınır testi yaklaşımı ile test edilmiş, eşbütünleşmenin varlığının tespiti ile normal dağılmayan otoregresif dağıtılmış gecikme yaklaşımı (NARDL) modellemesi kullanılmıştır. Çalışmadan elde edilen bulgulara göre, kişi başına sağlık harcamasındaki %1’lik pozitif şok, kişi başı gayri safi yurtiçi hasılada (GSYİH) %0,55’lik bir artışa sebep olurken, % 1’lik negatif şok kişi başı GSYİH’da % 0.26’lık azalışa sebep olmaktadır. NARDL model sonuçlarının sağlamlığı MSR modeli ile test edilmiştir ve sonuçların benzer şekilde örtüştüğü görülmektedir. Analizlerden elde edilen bulgulara dayanarak, incelenen dönemde Türkiye’de sağlığa dayalı büyüme hipotezinin geçerliliği tespit edilmiştir.