John Locke’ta mülkiyet, sivil yönetim ve hoşgörü

Abstract

Siyasî iktidarın işlevini özgür ve eşit bireylerin doğal haklarının korunması ile sınırlayan ünlü siyaset filozofu Locke siyasî toplumun meşruiyetini bireylerin rızasına dayandırır. İktidarın kaynağı ne hükümdarın ilahî hakları ne de herhangi bir üstün otoritedir. Siyasî iktidar bireylerin tabiat halinde sahip oldukları haklarını koruma yetkisini devretmeleri sonucunda doğmuştur. Tabiat hali herkesin hayat, hürriyet ve mülkiyet hakkına sahip olduğu doğal yasalarla desteklenen bir durumdur. Siyasî topluma doğa durumundaki bazı anlaşmazlıkların barışçıl biçimde çözülmesini ve haksızlıkların telâfi edilmesini sağlayacak tarafsız bir hakem arayışı nedeniyle geçilmiştir. Oybirliği ile kurulan sivil toplumun siyasî yönetimi bireylerin tabiat halinde sahip oldukları haklarını gözetmekle ve doğanın yasasına tâbi olmakla yükümlüdür. Siyasî iktidar doğal hukuka uymayan yasalar çıkaramaz, uyruklarının hayatları, özgürlükleri ve mülkiyetleri üzerinde keyfî ve baskıcı bir otorite kuramaz. Aksi halde toplumun, son çare olarak, siyasî iktidara şiddet yoluyla direnme ve yönetme yetkisini ondan geri alma hakkı doğar.