Türkiye’deki illerin iyi oluş ve yaşam kalitesinin R kümeleme çözümlemesiyle incelenmesi

Abstract

İyi oluş ve yaşam kalitesi açısından her ilin kendine özgü özellikleri bulunmaktadır. Bu özgün özelliklere göre illeri sınıflandırmak mümkündür. Bu çalışma, Türkiye İstatistik Kurumu’nun 2015 yılı için yayınladığı yaşam endeksi gösterge değerlerine dayanarak illeri kendi içinde birbirine benzer diğer gruplardan mümkün olduğu ölçüde ayrık gruplara ayırmaya çalışmaktadır. İllerin bu benzerlik ve ayrışmasında 81 ilin konut, çalışma hayatı, gelir ve servet, sağlık, eğitim, çevre, güvenlik, sivil katılım, altyapı hizmetlerine erişim ve sosyal yaşam göstergeleri temel alınmaktadır. Bu bağlamda illerin benzer özelliklerine göre sınıflandırılmasında ve özet bilgi elde edilmesinde kümeleme analizinden yararlanılmıştır. Kümeleme analizi sosyal, mühendislik, tıp ve ziraat gibi bilim alanlarında yaygın olarak kullanılan çok değişkenli bir istatistiksel yöntemdir. Kümeleme analizinde analiz öncesi verilerin kaç gruba ayrılacağı bilinmemektedir. Küme sayısının belirlenmesi araştırmacıya aittir. Bu nedenle en uygun küme sayısını belirlemek için üç deneme (k=3, k=4, k=5) yapılmıştır. İlleri iyi oluş ve yaşam kalitesi açısından dört ya da üç kümeye ayırmanın anlamlı olacağı sonucu ortaya çıkmaktadır.