Transit göç ve Türkiye

Abstract

Asya, Avrupa ve Afrika arasında önemli bir kavşak noktasında bulunan Türkiye üzerinden her yıl binlerce göçmen, 3. bir ülkeye geçmek üzere giriş yapmakta veya Türkiye’den sığınma talebinde bulunmaktadır. Bu durumun arka planında birçok neden bulunmakla birlikte, yakın çevresindeki sosyo-politik gelişmeler ile siyasi ve etnik çatışmalar Türkiye açısından dış göçleri şekillendiren ana etkenler arasında gösterilebilir. Ayrıca günümüz göç olgusunun; çevre felaketleri ve küreselleşmeyle birlikte belirginleşen yaşam standartları eşitsizliğinin bir ürünü olarak ortaya çıktığı yaklaşımı, konunun diğer özellikli tarafını oluşturmaktadır. Nitekim birbiriyle bağlantılı bu gelişmeler ve dış göç hareketlerinin temel hedefi durumundaki zengin Batı ülkelerine olan coğrafi yakınlığıyla Türkiye; sığınmacı, mülteci, düzenli, düzensiz, transit göçmenleri de içeren karmaşık bir göç sisteminin önemli merkezlerinden birisi konumuna taşınmaktadır. Zira Türkiye son yıllarda transit göç akımlarının merkezine yerleşmiş; Ortadoğu, Asya ve Afrika’dan binlerce göçmenin, kullandığı transit göç üssüne dönüşmüştür. Bu gelişmeyle bağlantılı olarak “Türkiye üzerinden gerçekleşen transit göçlerdeki yeni eğilimler ve Türkiye’nin bu süreçteki konumunu sorgulama ihtiyacı” bu çalışmaya yön veren temel soru olmuştur. Sığınmacı, mülteci, düzenli, düzensiz göçmen bir noktada transit olabildiği için diğer göç tiplerinin karışımı olarak tarif edilen transit göç konusu; karmaşık, belirsiz ve dinamik bir göç türü olarak özel bir ilgiyi gerektirmesine karşın diğer göç çalışmaları kadar yoğun tartışılmayan bir alandır. Bu bakış açısı çerçevesinde şekillenen çalışmanın amacı; literatürde sıklıkla düzensiz göç ve zorunlu göçle eşanlamlı veya bu göçlerin içerisinde kullanılan transit göç kavramının teorik çerçevesini çizmek ve Türkiye’nin geçmiş ve günümüz güncel verileri üzerinden transit göç olgusunu tartışmaktır. Bununla birlikte göçmenlerin kökenleri, motivasyonları ve varış yerleri, kullanılan yöntemler, finansal sonuçlar ile süreç içindeki kaçakçılık ağları ve bu ağların işlevleri, transit göçün özellikli alanları arasında yer aldığı ve bu çalışmanın sınırlı kapsamını aşan içerikleri nedeniyle değerlendirmelerimizin dışında tutulacaktır.