Borsa endeksi ile makro ekonomik faktörler arasındaki karşılıklı ilişkinin var yöntemi ile analizi: Türkiye ve Hindistan örneği

Abstract

Bu çalışmanın amacı, kırılgan beşli grubu içerisinde yer alan Türkiye ve Hindistan için borsa endeksine etki eden döviz kuru ve faiz değişkenlerinin karşılıklı duyarlılıklarını ve etkileşim derecelerini vektör otoregresif (vector autoregression –VAR) yöntemi yardımıyla 2005:01-2019:05 dönemi aylık verileriyle analiz etmektedir. VAR metodu ile borsa endeksleri, döviz ve faiz değişkenleri arasındaki nedensellik ilişkisi test edilerek, değişkenler arasındaki dinamik ilişkiler on iki dönem boyunca varyans ayrıştırma ve etki-tepki fonksiyonları ile belirlenmeye çalışılmıştır. Türkiye için yapılan çalışmanın ampirik bulgularına göre faiz değişkeninden borsa endeksine doğru tek yönlü, faiz ve döviz değişkenleri arasında çift yönlü bir nedensellik ilişkisi olduğu tespit edilmiştir. Hindistan’da ise borsa endeksi ve döviz değişkeni arasında çift yönlü, borsa endeksinden faiz değişkenine doğru ise tek yönlü bir nedensellik ilişkisi saptanmıştır. Ayrıca iki ülke içinde analiz bulguları, borsa endekslerinin çoğunlukla kendi gecikmeli değerlerinin etkisi altında kaldığına, bununla birlikte döviz değişkeninin varyansındaki değişmeleri açıklamada etkili olan diğer değişkenlerin değişkeninin kendisinden sonra sırasıyla borsa endeksi ve faiz değişkenlerinin olduğuna işaret etmektedir.