Türkçe dersinde masallar aracılığıyla göçmenlere ilişkin kültürlerarası duyarlılık geliştirme

Abstract

Bu araştırmanın amacı 6. sınıf düzeyinde masallar aracılığıyla öğrencilerde göçmenlere ilişkin kültürlerarası duyarlılık oluşturulması sürecinin incelenmesidir. Çalışma 6. sınıfa devam eden 14’ü kız, 10’u erkek toplam 24 öğrenci ile gerçekleştirilmiştir. Çalışma iki adımdan oluşmaktadır. İlk adım ders planlarının tasarlanması ve uygulanması, ikinci adım gözlem, görüşme ve doküman incelemesi yoluyla elde edilen verilerin temalarla ortaya konulmasıdır. Bu bağlamda Türkçe dersinde uygulanmak üzere Ahıska Türklerine ait bir masal metni kullanılarak her biri 40 dakikalık toplam 6 derslik ders planı tasarlanmıştır. Masallar aracılığıyla kültürlerarası duyarlılık oluşturma sürecini incelemek için uygulama sürecinde gözlem, uygulamadan sonra doküman çözümlemesi ve bireysel, yüz yüze ve yarı yapılandırılmış görüşmeler kullanılmıştır. Elde edilen verilerin çözümlenmesi sonucunda oluşan temalar yorumlanarak araştırma bulgularına ulaşılmış ve bu bulgular kaynakların tanıklığında tartışılmıştır. Kültürlerarası duyarlılık geliştirme sürecinde özellikle üç temanın öne çıktığı görülmüştür: Fark etme, benzetme ve empati duyma. Yapılan çözümlemelerde öğrencilerin farklı bir kültürle olumlu bir bağlam içerisinde tanıştıklarında bu kültürü fark edip merak ettikleri, kendi kültürleri ile bu kültür arasında ortaklık kurmaya çabaladıkları ve empati kurdukları görülmüştür. Bu bağlamda Türkçe derslerinde masallar aracılığıyla kültürlerarası duyarlılığa ilişkin becerilerin geliştirilebileceği söylenebilir. Araştırma kapsamında ders kitaplarında yer alması için göç ile Türkiye’ye gelmiş farklı topluluklara ait masal metinlerine yer verilmesi önerilebilir. Bu tür metinlerin farklı sınıf düzeylerine seslenecek biçimde ders kitaplarında daha sık yer alması, öğrencilerin kültürlerarası duyarlılık geliştirmelerini destekleyebilir.