Eğitim bilimleri alanında 2005-2020 yılları arasında yürütülen lisansüstü tezlerin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmada Türkiye’de Eğitim Bilimleri alanında yapılan lisansüstü tez çalışmalarının çeşitli değişkenlere göre analiz edilmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla, YÖK Ulusal Tez Merkezinde yayımlanan ve 2005-2020 yılları arasında Eğitim Bilimleri alanında yapılan yüksek lisans ve doktora tezlerinin tamamı araştırma kapsamında belirlenen kriterler doğrultusunda incelenmiştir. Tezler analiz edilirken, araştırma için belirlenen kriterler arasında “lisansüstü düzey”, “araştırma yılı”, “çalışıldıkları üniversite”, “çalışıldıkları bilim dalı”, “konu alanları”, “yazıldıkları dil” ve “yazarların cinsiyeti” gibi çeşitli değişkenler esas alınmıştır. Araştırma, bir alanda yapılmış tüm araştırmaların belirli kriterlere göre taranarak araştırma sonuçlarını sentezlemek ve özetlemek için geliştirilmiş bir araştırma yöntemi olan sistematik derleme yöntemiyle yapılmıştır. Ulaşılan tezlerin güvenilir bir şekilde incelenmesi amacıyla araştırmacılar tarafından elektronik bir tablo olan “Tez İnceleme Formu” geliştirilmiştir. Tablolara işlenen veriler frekans (f) ve yüzdelerden faydalanılarak analiz edilmiştir. Araştırma bulgularına göre; tezlerin %84,22’si yüksek lisans tezlerinden, %15,78’i ise doktora tezlerinden oluşmaktadır. Lisansüstü tez çalışmaları yıllara göre sayıca inişli çıkışlı, kısmen düzensiz bir dağılım göstermekle birlikte genel olarak bir artış eğiliminin olduğu sonucuna ulaşılmıştır. İncelenen tez çalışmalarının 93 farklı üniversiteye dağıldığı görülmüştür. En fazla sayıda yüksek lisans tezinin Yeditepe Üniversitesi tarafından, en fazla doktora tezinin ise Ankara Üniversitesi tarafından yayımlandığı belirlenmiştir. Tezlerin bilim dallarına göre dağılımı incelendiğinde, en fazla tezin “Eğitim Yönetimi Bilim Dalı” ile aynı çatı altında toplanabilecek 17 farklı bilim dalında üretildiği belirlenmiştir. Yüksek lisans tezlerinin (%94,61) ve doktora tezlerinin (%92,74) büyük bir çoğunluğunun Türkçe dilinde yazıldığı tespit edilmiştir. Yüksek lisans ve doktora derecesinde kadınların erkeklerden daha fazla tez çalışmasının bulunduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ulaşılan istatistiksel sonuçlar tartışılmakta ve bazı öneriler sunulmaktadır.