Ergenlerde reaktif-proaktif saldırganlık ve bilişsel esneklik: Öfkenin aracı rolü

Abstract

Bu araştırmada lise öğrencilerinin reaktif-proaktif saldırganlık ve bilişsel esneklik düzeyleri arasında, öfkenin aracı rolü incelenmiştir. Araştırmanın katılımcıları Erzincan ilinde 2018-2019 yılı içerisinde öğrenim görmekte olan ve uygun örnekleme yöntemine göre belirlenen lise öğrencilerinden oluşmaktadır. Katılımcıların yaş aralığı 15-19 olup, 227’si kız ve 278’i erkek olmak üzere toplam 505 kişidir. Araştırmada Reaktif-Proaktif Saldırganlık Ölçeği, Sürekli Öfke ve Öfke İfade Tarzı Ölçeği, Bilisşel Esneklik Ölçeği ve araştırmacılar tarafından hazırlanan kişisel bilgi formu kullanılmıştır. Araştırma ilişkisel araştırma modeli üzerine kurgulanmıştır ve araştırmadan elde edilen veriler korelasyon analizi, ilişkisiz ölçümler için t-testi ve aracılık testi için ise regresyon temelli bootstrapping yöntemi kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırmada reaktif-proaktif sadırganlık, öfke ve bilişsel esneklik arasında anlamlı ilişkiler saptanmıştır. Bağımsız örneklem t testi sonucuna göre cinsiyet açısından her iki saldırganlık düzeyinde erkekler lehine anlamlı farklılık belirlenmiştir. Bilişsel esneklik, sürekli öfke, dışa yönelmiş öfke ve öfke kontrol reaktif saldırganlığı; bilişsel esneklik, sürekli öfke ve dışa yönelmiş öfke proaktif saldırganlığı anlamlı şekilde yordadığı belirlenmiştir. Son olarak ise, bilişsel esneklik ve reaktif ve proaktif saldırganlık arasındaki ilişkide öfkenin aracı etki gösterdiği belirlenmiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçların ergenlerde saldırganlığa neden olan etmenler ve bu etmenlere ilişkin etkin müdahale yöntemlerinin belirlenmesi açısından katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Araştırmadan elde edilen bütün bulgular ilgili alanyazın çerçevesinde tartışılmıştır.