Objektif vergi yükü ve algılanan vergi yükü ilişkisi: Trabzon ili örneği

Abstract

Müdahaleci devlet anlayışının gelişmesi ve devletin ekonomideki payının giderek artması, bireylerin ve toplumun yüklenmek zorunda kaldığı vergi yükünü arttırmaktadır. Artan vergi yükü ise bireylerin vergiden duyduğu rahatsızlığı arttırarak kamu geliri toplamayı zorlaştırmaktadır. Türkiye’de vergi yükü alanındaki literatür başta olmak üzere; bu alandaki geleneksel ve sosyal medyada yapılan yorumlar ve diğer kamuoyu araştırmaları, Türkiye’de vergi yükünün yüksek olduğuna yönelik bir algı bulunduğunu ortaya koymaktadır. Türkiye’nin toplam vergi yükü ve bileşenleri açısından uluslararası konumuna bakıldığında ise, OECD ülkelerine kıyasla oldukça alt sıralarda yer aldığı görülmektedir. Bu çalışmada nesnel veriler ile algılanan vergi yükü arasındaki bu farklılığın, Trabzon ilinde yaşayan mükellefler için geçerli olup olmadığının ortaya konulması ve olası farklılıkların nedenlerinin tespiti amaçlanmıştır. Bu amaçla anket yönteminden faydalanılmıştır. Verilerin analizi ve yorumlanmasında ağırlıklı ortalama, t-testi ve ANOVA analizleri kullanılmıştır. Araştırmanın bulguları, nesnel vergi yükü istatistikleri ile Trabzon’da ikamet eden vatandaşların algıladıkları vergi yükünün birbirinin tam zıttı olduğunu göstermektedir. Bu durumun ortaya çıkmasında; Türkiye’de kişi başına düşen milli gelirin düşük olması, vergi yükünün mevcut dağılımı ve kamu hizmetlerinden duyulan memnuniyetsizlik gibi faktörlerin rol oynadığı düşünülmektedir.