Risk toplumu, güvensizlik ve bireyselleşme bağlamında ebeveynliğin dönüşümü: ‘Paranoyak’ ebeveynlik’

Abstract

Anne babalığın ve bununla bağlantılı olarak çocuk yetiştirmenin köklü bir değişimden geçmekte olduğunu, hatta bunun derin bir toplumsal krizin yansımaları olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır. Bu krizin çok çeşitli yansımaları olarak; hemen her gün medyada çocukların sağlığını, güvenliğini, akran zorbalığını, teknoloji bağımlılığını, sokaktaki riskleri konu edinen risk ve kaygı haberleri olarak karşımıza çıkmaktadır. Günümüzde ebeveynliğin ve çocuk gelişiminin her boyutunun saplantılı bir titizlikle yürütülmesi gerektiğine dair ortak bir kanı yaygınlaşmış bulunuyor. Öyle ki ebeveynlerden, (çocuklarına nasıl bir oyuncak alması gerektiğinden, tuvalet eğitimine, ya da disiplin yöntemlerine kadar) ihtimal dahilindeki her faaliyetin risklerini değerlendirerek önlem alması beklenmektedir. Bu çalışmada çocuk yetiştirmenin neden bu kadar karmaşık ve hatta tartışmalı bir konu haline geldiği sorusuna yanıt aranmıştır. Bu bağlamda, makalenin amacı, genel olarak ebeveynliğin dönüşümüne ve özelde paranoyak ebeveynliğin yükselişine yol açan sosyo-kültürel koşulları inceleyerek ortaya koymaktır. Bulgular ebeveynlik kültürü ve pratiklerinin daha geniş bir sosyokültürel sürecin parçası olarak bireyleri de kaçınılmaz olarak dönüştürdüğünü göstermektedir. Araştırmada nicel veri toplama tekniği uygulanmış olup, kotalı örnekleme tekniği uygulanarak seçilmiş olan 18 yaş ve üzeri, evli, çocuk sahibi olan Aydın ilinde ikamet eden 341 ebeveynle görüşülmüştür. Çalışmamızın verileri 2019 yılında yapılan saha çalışmasından toplanmış olduğundan etik kurul izin belgesi bulunmamaktadır.