Türkiye ve S-400 hava savunma sistemleri: Türkiye-ABD-Rusya ilişkilerindeki yeri

Abstract

Soğuk Savaşın başlamasıyla birlikte Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve Sovyetler Birliği’nin başını çektiği iki kutuplu sistemde, devletler arasındaki en büyük meselelerden biri güvenlik konusuydu. Bu doğrultuda hem ABD hem de Sovyetler Birliği kendi güvenlik örgütlerini oluşturmuştu. 1949 yılında Sovyet tehdidine karşı kurulan Kuzey Atlantik Antlaşma Örgütü (NATO), üye ülkelerinin güvenliğini sağlamaktan sorumlu bir örgüt niteliğindeydi. Soğuk Savaşın sona ermesinden sonra NATO, Sovyet tehdidinin ortadan kalkmasıyla birlikte varlık nedenini sorgulamaya başlamış ve kendine yeni misyonlar kazandırmayı amaçlamıştır. Bu süre zarfında hem bölgesel hem de küresel tehdit algılamalarında artış olduğunu hisseden Türkiye, NATO’dan ve ABD’den beklediği desteği alamamasından dolayı hava savunma sistemi ihtiyacını gidermek adına 2017 yılında Rusya ile S-400 füze savunma sistemleri konusunda anlaşmıştır. Sovyetlerin halefi olan Rusya ile NATO üyesi Türkiye’nin savunma sistemlerine dönük anlaşma sağlaması hem NATO bünyesinde hem de ABD tarafından olumsuz karşılanmıştır. Bu çalışma, Türkiye’nin Soğuk Savaş sırasındaki ve sonrasındaki değişen güvenlik algılamalarını konu alırken, S-400 anlaşmasından sonra Rusya, ABD ve NATO ile olan ilişkilerinde hangi alanlarda, ne gibi fırsatlar/tehditler/iş birlikleri doğurabileceğini sunmaya çalışacaktır. Ayrıca bu çalışmada, S-400 hava savunma sistemleri hususunda Türkiye’nin, ABD ve Rusya ile ikili ilişkilerinde nasıl bir denge politikası yürütmeye çalıştığı gösterilmeye çalışılacaktır. Denge politikalarını belirlerken Türkiye’nin ulusal güvenliğini nasıl ve nereye konumlandırdığı, yeni bir yol arayışı içerisinde olup olmadığı gibi konular da değerlendirilecektir.