Tarsus Sakızçukuru Kilisesi

Abstract

Sakızçukuru yerleşimi Tarsus’un yaklaşık 15 km. kuzeyinde, dik bir tepenin yamacında kurulmuştur. Geç Antik Dönemde Tarsus’a bağlı bir kome olduğu düşünülen yerleşimin Antik Dönemdeki adı bilinmemektedir. Çok sayıda mezar, konut ve tarımsal üretim mekan ve donatılarına sahip olan yerleşimde bir de kilise bulunmaktadır. Tamamen yıkılmış olan üç nefli, Hellenistik bazilikal planlı kilisenin inşasında dönemin standart ölçü birimlerinin kullanıldığı görülmektedir. Bununla birlikte, kilisenin tasarımında modüler sistemin uygulandığı anlaşılmaktadır. Ayrıca, Sakızçukuru Kilisesi Kilikia Bölgesi’nde daha nadir görülen bir uygulama olarak, apsisi dışa taşkın biçimde ve köşe mekanları olmaksızın inşa edilmiştir. Kilise içindeki moloz yıkıntıları arasında taşıyıcı sisteme ait mimari plastik elemanlar tespit edilmiştir. Ayrıca bir kısmı in situ durumda olan parapet levhaları, nefleri ayıran sütunların aralarının levhalarla kapatılmış olduğunu göstermektedir. Yapımında yerel kireç taşı malzemenin kullanıldığı mimari plastiklerden sütun başlıkları Suriye ve Kilikia’da yaygın kullanılan detaylandırılmamış korinth başlıkların, daha basit varyasyonları olarak değerlendirilebilir. Levhalarda görülen düşük işçilik kalitesi, tamamen yerel bir üretimin söz konusu olduğunu göstermektedir. Levhalardaki motif repertuarı ise hem Kuzey Suriye’ye hem de Tarsus hinterlandının kuzey komşularına referans vermektedir.