Millî Mücadeleye nakdi ve ayni yardımlarından ötürü Mustafa Kemal Paşa’nın takdirlerine muvaffak olan bir Erzurumlu: Menzilci Haşim Bey

Abstract

Millî mücadelenin başlangıcından itibaren bu hareket, millî bir halk hareketi oluşu nedeni ile yalnızca askeri ve siyasi olarak değil, aynı zamanda halk tarafından iktisadi olarak da yoğun biçimde desteklenmiştir. Memleketin her bir köşesinde isimleri bilinen veya bilinmeyen nice hayırseverin katkıları, bu hareketi finanse etmiştir. Nakdi ve ayni yardımları ile Millî Mücadele’yi, en başından itibaren, destekleyen hakiki hayırsever insanlardan birisi de Erzurumlu Menzilci Eşrefzade Haşim Bey’dir. I. Dünya Savaşı’nın ardından Erzurum’un Rus işgaline düşüşünü fırsat bilen Ermeni çetelerini durdurmak amacı ile kurulan gönüllü milis kuvvetlerine verdiği maddi ve ikâme destekleri ile başladığı bu yardımlarını, arttırarak hayatı boyunca sürdürmüştür. Erzurum’un 12 Mart 1918’deki düşman işgalinden kurtuluşundan önce Kazım Karabekir Paşa ile arasındaki münasebetleri neticesinde Millî Mücadele’ye maddi destek veren Haşim Bey, Türk kurtuluş savaşının önemli mihenk taşlarından biri olan Erzurum Kongresi’ni de Mustafa Kemal Paşa’nın Erzurum’a gelişinden itibaren finanse eden grup içerisinde yer almıştır. Bu kongrenin güvenli bir şekilde yapılabilmesi için ikame, iaşe ve korunma başta olmak üzere, kendisine düşen bütün tedbirlere gönüllü olarak katılmıştır. Haşim Bey’in esasen en önemli bağışı, düzenli orduya yaptığı yardımlardır. Haşim Bey’in maddi yardımları, yalnızca askeri alanda olmamış, seferberlik dönüşü hemen her şeyini kaybeden halkın yaralarını sarmak başta olmak üzere, hayatın normale dönmesi için gereken bütün alanlara, imkânlar nispetince ulaşmıştır. Haşim Bey’in yapmış olduğu bu katkılar karşılıksız kalmamış, yeni kurulan I. Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) ve Mustafa Kemal Paşa’nın takdirlerine mazhar olmuştur. Bu çalışmada Erzurumlu bir hayırsever olan Menzilci Haşim Bey’in biyografisinden çok Millî Mücadele’ye katkıları irdelenmiştir. Yeni nesillere milli şuur kavramının daha anlamlı bir şekilde aktarılabilmesi için Haşim Bey gibi vatanseverleri bilinir kılmak son derece önemlidir.

From the beginning of the national struggle, the Turkish Nation's being a popular movement has been supported not only militarily and politically but also economically. The contributions of many philanthropists, known in every corner of the country or whose names have not yet been determined, financed this movement. Erzurumlu Menzilci Eşrefzade Haşim Bey is one of the genuine benevolent people who supported the War of Independence with their aids in cash and kind from the very beginning. After the first great war, he was also affected by the invasion of Erzurum by the Russians. He provided financial and resettlement support to the volunteer militia forces established to stop the rebellious Armenian gangs and continued to increase similar aid throughout his life. Haşim Bey gave financial support to the War of Independence as a result of his relations with Kazım Karabekir Pasha before Erzurum's liberation from the enemy occupation on March 12, 1918. He joined the group that started to finance the Erzurum Congress, one of the important milestones of the Turkish liberation war, since MustafaKemal Pasha's arrival in Erzurum. In orderforthiscongressto be held safely and regularly he voluntarily participated in all the measures that fell to him, especially substitution, food and protection, and did everything he could. Basically, the most important donation of Haşim Bey is his huge cash aid to the regular army. The financial aid and donations of Haşim Bey have not only been in the military field, but have reached all the areas necessary to turn the life normal, especially to heal the wounds of the people who lost almost everything. These contributions of Haşim Bey were not unrequited, they were appreciated by the newly established TBMM and Mustafa Kemal Pasha. In this study, the contributions of the Haşim Bey to the National Struggle, rather than his biography, were examined. It is extremely important to make known patriots like Haşim Bey in order to convey the concept of national consciousness to the new generations in a more meaningful way.