Ege bölgesi’nde dokumacılık: İkinci Dünya Savaşı süreci

Abstract

1939 yılında Almanya’nın Polonya’ya saldırısı ile başlayan İkinci Dünya Savaşı’nda Türkiye savaş sonuna kadar sıcak savaşın dışında kalmasına rağmen savaştan sosyal, ekonomik ve kültürel olarak etkilenmiştir. Savaşın yarattığı ekonomik kriz ve ticaret yollarındaki sıkıntıdan dolayı, ithalatın büyük oranda durdurulması ve ihtiyaçların halk tarafından karşılanması ile sorunların çözüleceğine inanılmıştır. Bu süreçte hükümet tarafından köylülere el tezgâhları ve iplik dağıtılarak, giyim ihtiyaçlarının karşılanması ve onlara yeni bir gelir kapısı oluşturulması hedeflenmiştir. Köylülere el tezgâhlarının kullanımı hakkında bilgi verilmesi için, dağıtımlar uzman ekiplerin katılımı ile yapılmıştır. Ayrıca el tezgâhlarının kullanımının yaygınlaşması amacıyla halkevleri tarafından kurslar açılmıştır. Savaş yıllarında ve sonraki dönemde dokumacılık kırsal kesim için kurtuluş yolu olarak görülmüş, ancak savaş yıllarındaki olumsuzluklardan dolayı dokumacılık savaş sürecini geçiştiren bir uğraştan öteye gitmeyi başaramamıştır. Çalışmada, o dönemdeki hükümetin dokumacılık ve kooperatifçilik ile ilgili politikaları ve etkileri üzerinde durulmuştur.

During World War II, which started with the attack of German forces to Poland in 1939, although Turkey stayed out of the war till the end of the war, it was affected in social, cultural and economical aspects. Due to the problems in the trade routes and the economic crisis created by the war, it was believed that the problems could be solved by both the cessation of import at a great extent, and meeting the needs through local people. During this process, the government aimed both to meet the clothing needs of the villagers and to create a new revenue stream, by distributing hand machines and yarn to them. The distributions were made with the participation of teams of experts in order to provide information about the use of the machines to villagers. Also, courses were opened by the community centers in order to extend the use of machines. During the years of the war and the following period, weaving was seen as a way of salvation for rural communities. But, weaving failed to go beyond a process for surviving the war due to the negative conditions of the war years. In this work, the policies of the government of the period concerning weaving and cooperative activities and their effects were studied.