Azerbaycan basınında 1915 Ermeni meselesi

Abstract

Ermeni meselesi denilince akla öncelikle 1915 yılında gerçekleşen tehcir hadisesi ve devamında yaşanan olaylar gelir. Bu konunun öncelikli muhataplarından birisi Osmanlı Devleti dolayısıyla devamında Türkiye Cumhuriyeti olduğu gibi diğer bir cephesi de Azerbaycan devletidir. Birinci Dünya Savaşının devam ettiği bir dönemde Osmanlı idarecilerinin takip ettikleri Ermeni politikası hakkında bugüne kadar çeşitli yayınlar ve bunlara bağlı olarak yorumlar yapılmıştı. Öte yandan Azerbaycan’ın konuyla alakası hakkında ise bilgilerimiz sınırlıydı. Bu itibarla tarih araştırmalarında çok önemli bir yere sahip olan matbuatın da değerlendirilmesiyle incelenen konulara katkı sağlanacağı açıktır. Dönemin Azerbaycan basını da konuya ilgi göstermiş, gerek kendi elde ettiği bilgilerle gerekse diğer dünya basınından derlediği haberlerle kendi bakış açısını ortaya sermiştir. Bu çalışmada dolaylı olarak Ermeni kamuoyunun da 1915 olayları ve Ermeni meselesine karşı tutumu dönemin kaynaklarının verdiği bilgiler ışığında ortaya konmuş olacaktır. Bu çerçevede Ermeni Propagandaları,1915 Tehcir’i, Van Olayları, Ermenilerin diğer etnik topluluklarla ve devletlerle ilişkilerine temas edilecektir.

The incident of relocation in 1915 and the following incidents are the first things that come to mind when the Armenian issue is mentioned. Besides the Ottoman Empire, one of the primary related parties of the issue, and the Turkish Republic, Azerbaijan is another related party of the Armenian issue. Till today, various publications and comments have been made on the policies followed by the magisters of the Ottoman Empire towards Armenian people during the World War I. However, we do have very limited information on the role of Azerbaijan in this issue. In this respect, it is clear that evaluation of the printed press, which has an important place in historical researches, will contribute to relevant investigations. Azerbaijani press of the period showed an interest in the matter and revealed their own perspective on the issue benefiting from both the inquiries they made and the news they collected from the world press. This study will indirectly present the attitudes of the Armenian public towards the 1915 incidents and the Armenian issue in the light of the information provided by the sources of the period. And also this study is about the Armenian propaganda, relocation in 1915, Van events, Armenians relations with other ethnic communities and states.