Geçmişten günümüze orta asya klan politikası, elit klanlar, rejim değişimi ve klan dengesi

Abstract

Bu çalışmada Orta Asya politikasında rejim geçişleri boyunca otoriter rejimlere yol açan seçkin klanlar ve klan dengesi gibi sosyal değişkenler arasındaki ilişkiyi araştırmaktadır. Orta Asya politikası, Sovyet eğitimli seçkin klanlar tarafından hakim olunmaya devam etse ve onların Sovyet mirasından ağır bir biçimde etkilense de, seçkin klanlar ve klan dengesi vasıtasıyla, yüz yıl önce Büyük Britanya ve Rusya arasında oynanan “Büyük Oyun”, bugünlerde “Yeni Büyük Oyun” olarak Rusya ve ABD arasında oynanmaya başlamıştır. Orta Asya’nın yenice özgürlüklerini kazanan devletleri az ya da çok seçkin klanlara dayanan otoriter yapılı devletler haline gelmişlerdir. Neden bunlardan bazıları onca demokratik girişimde bulunmasına rağmen tümü otoriter hükümetlere sahiptir? Literatürde sınırlı kaynak bulunsa da, bu çalışma yeterli bir literatür gözden geçirmesine dayanarak Orta Asya’daki rejim geçişleri ilişkisini aydınlatmaya çalışmakta ve bölge demokratikleşmesinin önündeki bir engel olarak seçkin-klanların bu sürece olan etkilerini ortaya koyma gayreti içinde bulunmaktadır. Orta Asya devletlerinde demokrasinin tek parametresi parlamento seçimleridir ve bunun temel nedeni de otoriter seçkin klanların politikanın tam merkezinde yer alıyor olmasıdır.”Böl ve Yönet Siyasası” şimdilerde “Böl, (Klanları) Dengele ve Yönet” politikası haline gelmiştir. Çünkü klan çatışmaları ve oluşan klan dengesi büyük güçlerin küçük kuvvetlerle iç politikaya müdahele etmesine imkan tanımaktadır.

In this study, it is searched that the relationship between some selected social variables such as elite-clans and clans equilibrium which leads to authoritarian regimes during the regime transmission in Central Asian politics. Although politics in Central Asia remains dominated by Soviet trained elite clans and heavily influenced by their Soviet legacies, nowadays “The New Great Game” has been played by Russia and USA instead of played a century ago by Russia and Great Britain via elite clans and clans equilibrium.

The newly independent states of Central Asia more and less have an authoritarian nature of governments depend on elite-clans. Why they have an authoritarian government though some of them have tried such democratic attempts? Though its limitation to gain resources on it, this study identifies the relationships among elite-clans, authoritarian regime, foreign interference and regime transmission practices and examines the effects of these practices on their politics structure in there. The only indicator of democracy is parliamentary elections mainly due to authoritarian elite-clans take part in politics. “Divide and Rule Policy” nowadays become “Divide, Balance (Clans) and Rule Policy”. Because, clans conflict and clans equilibrium enable interference from strong outside powers to inner politics with a tenuous force.