Eskişehir’de lületaşı

Abstract

Lületaşı sepiyolit olarak bilinen bir madendir. Bu maden, “Eskişehir Taşı”, “Aktaş”, “Beyaz Altın” gibi adlarla da bilinir. Yabancı dillerin hemen hemen tümünde, Almanca’ da “denizköpüğü” anlamına gelen “meerschaum” sözcüğüyle anılır. 18. Yüzyılın başlarından itibaren Eskişehir ve çevresinin ve hatta Osmanlı İmparatorluğu’nun önemli ihraç maddelerinden biri lületaşıydı. En önemli ithalatçı ülke ise Avusturya idi. Bu yüzden lületaşı zaman zaman “Viyana Taşı” olarak da adlandırılmıştır. Söz konusu ihracat yaklaşık 300 yıl sürmüştür. 1972 yılında çıkartılan bir yasa ile lületaşı ihracatı durdurulmuştur. Sektör 1980’lerden itibaren gerilemeye başlamış, günümüzde de durma noktasına gelmiştir. Lületaşı sektörünün; talep azlığı nedeniyle yeni kuyuların açılmaması, yeni ustaların yetişememesi, yeni tasarımların ortaya çıkartılamaması, işletme vb. konularla ilgili sorunları vardır. Sektörün canlandırılabilmesi için, yeni ustaların yetiştirilmesi ve yeni tasarımların ortaya konabilmesi için mutlaka girişimlerde bulunulması gerekmektedir. Bunun için sanat eğitimi veren lise ve üniversiteler devreye sokulabilir.

Meerschaum is a mine known as sepiolite. Also it is called as “Rock of Eskişehir”, ”White Rock” and “White Gold”. Beginning from the 18th century meerschaum was one of the most important export goods of Eskişehir and the Ottoman Empire. And Austria was the import country of this mine, for that reason, it was also called as the “Rock of Wien”. Export of meerschaum is continued about 300 years and the export of this mine was forbidden by law in 1972. Meerschaum industry in Eskişehir deteirorated at the beginning of 1980’s andit is nearly to get lost in these days. Because of the lack of demand there aren’t any new meerschaum mines, lack of any new master carvers, lack of any new designs and problems about the bussiness. There must be some attempts for the meerscum industry into the old days, such as training new masters, creating new designs, and this can be done by the art training schools.