Tehlikeyi Önleme Yükümlülüğünün Sorumluluk Hukukundaki Yeri ve Önemi

Abstract

Türk-İsviçre hukuk sisteminde öteden beri sorumluluk bahsi ikili bir ayrım çerçevesinde incelenmektedir. Bu ayrımın bir tarafında sözleşmesel sorumluluk, diğer tarafında ise sözleşme dışı sorumluluk yer alır. Her iki sorumluluk kaynağı kendine özgü koşul ve sonuçlara tabidir. Sorumluluğun ikili bir ayrım çerçevesinde incelenmesi, sosyal ve ekonomik hayatta yaşanan gelişmeler sonucunda kimi zaman adaletsiz sonuçları da beraberinde getirmiştir. Bu nedenle, öğretide söz konusu adaletsiz sonuçları bertaraf etmeye yönelik yeni kuramlar uygulama kazanmış ve bu sayede sözleşmesel sorumluluk ve sözleşme dışı sorumluluk ayrımının yarattığı nisbi adaletsizlik giderilmeye çalışılmıştır. Sorumluluk hukukunun temel ilkelerinden biri olan tehlikeyi önleme yükümlülüğü de bu kapsamda önemli görevler üstlenmiştir. Başkaları için tehlikeli bir durum yaratan kimsenin bu davranışlarından dolayı sorumlu tutulması, zarara mümkün olduğunca zarar verenlerin katlanması yönündeki eğilimle uyumludur. Öğretide tarafından sorumluluk hukukunun yazılı olmayan bu ilkesinin varlığı yadsımamakla birlikte, söz konusu ilkesinin hukuki niteliği konusunda öğretide görüş birliği yoktur. Sözü geçen çalışma tehlikeyi önleme yükümlülüğünün tanıtılması ve öğretideki görüşler çerçevesinde sorumluluk hukukundaki yerinin belirlenmesi amacını taşımaktadır.

In Turkish-Swiss legal system, the liability issue has always been analyzed within a twofold split. One part of the split is contractual liability and the other part is non-contractual liability. Both sources of liability have their own peculiar circumstances and consequences. The twofold analysis of the liability sometimes produces unjust results, as a consequence of the social and economic developments. Thus, within the doctrine new theories, aimed to eliminate the unjust results, are taking part and the relative injustice, resulted from the split between the contractual and non-contractual liabilities, are tried to be removed. Duty of care, which is an essential principle for the law of liability, assumes an important duty within that extent. The liability of the person, who causes a hazardous situation, for his/her acts, is consistent with the tendency that the maleficent should stand for the damages, as far as possible. Although the unwritten principle of the law of liability is not denied, still there is no consensus about the legality of the pointed principle within the doctrine. This paper aims to introduce the obligation of preventing the threat and to locate its place within the law of liability with regard to the perspectives of the doctrine.