Fare Böbreğinde Metotraksatin Oluşturduğu Morfolojik Değişiklikler

Abstract

MTX (metotraksat) folik asit antagonistleri grubundan bir sitostatik antineoplastiktir. Antimetabolit etki göstererek nükleik asit sentezini inhibe eder. Akut lemfoblastik lösemi, lemfoma, osteosarkoma, meme, baş ve boyun bölgesi kanserlerinin yanısıra psöriyazis ve romatoid artrit gibi malign olmayan hastalıkların tedavisinde de kullanılmaktadır.

Bu çalışmada 25-30 gr ağırlığında 20 adet Albino tipi erkek fare kullanıldı. Farelerin 15’i deney grubuna 5’i de kontrol grubuna alındı. Deney grubundakiler 5’er fareden oluşan üç gruba ayrıldı. Gruplara sırasıyla tek doz olarak 20mg/kg, 80mg/kg ve 300mg/kg MTX intraperitoneal yolla enjekte edildi. Kontrol grubunu oluşturan farelere de aynı gün serum fizyolojik enjekte edidi. 24 saat sonra deney grubu ve kontrol grubuna ait farelerin böbrekleri çıkarıldı. Klasik ışık ve elektron mikroskobu izleme yöntemlerine göre tespit ve takip edildi. Kesitler Zeiss Axioskop fotomikroskobu ve LEO 906 E geçirmeli elektron mikroskobuyla incelendi ve fotoğraflandı.

Kontrol grubundan elde edilen kesitlerle karşılaştırıldığında deney grubuna ait kesitlerde böbrek tübülüslerinde doza bağlı olarak giderek artan dejeneratif ince yapı değişiklikleri olduğu gözlendi. Işık mikroskobunda çok sayıda şişmiş, dejenere ve kopmuş epitel hücreleri mevcuttu. Ultrastrüktürel olarak proksimal tüp epitel hücreleri çok sayıda vakuollü görünümleriyle dikkati çekti. Özellikle apikal yüzlerinde artmış sayıda veziküller mevcuttu. Lümen içerisine doğru rakete benzer tarzda çıkıntılar uzatan epitel hücreleri vardı. Distal tüp lümeninde membranla çevrili hücre organellerine ait artıklar vardı.

Bu çalışmada tedavide oldukça geniş bir doz ranjmda kullanılan MTX’in böbrek tübülleri üzerinde toksik etki gösterebildiği ince yapı düzeyinde gözlendi.

MTX (methotrexate) is a cytostatic anti-neoplastic in the group of folic acid antagonist. It inhibits nucleic acid synthesis by displaying anti-metabolite reaction.

In this study, 20 male Albino mice weighing between 25-30 g were used. 15 of the mice were included in the experiment group and 5 in the control group. Experiment animals were randomly divided into three groups. The groups were consecutively injected 20 mg/kg, 80 mg/kg, and 300 mg/kg in single doses by intra-peritoneal way. The control group was injected serum physiologic on the same day.MTX (methotrexate) is a cytostatic anti-neoplastic in the group of folic acid antagonist. It inhibits nucleic acid synthesis by displaying anti-metabolite reaction.

In this study, 20 male Albino mice weighing between 25-30 g were used. 15 of the mice were included in the experiment group and 5 in the control group. Experiment animals were randomly divided into three groups. The groups were consecutively injected 20 mg/kg, 80 mg/kg, and 300 mg/kg in single doses by intra-peritoneal way. The control group was injected serum physiologic on the same day.24 hours later, the kidneys of the both control and experiment groups were excised and the tissues were processed for light and transmission electron microscopy.

The experimental group contained increasing degenerative ultrastructural alterations depending on the doses in the structure of kidney cortex and medulla when compared with sections of the control group. In the electron microscope; enlargement in smooth endoplasmic reticulum, swelling in mitochondria, melting in cristae and electron dense inclusions in mitochondrial matrix were seen. There were many vacuoles adhered to each other in the apical part of the cell. The nucleus borders were in a disordered structure. Condensation and marginalisation of chromatin in nucleus membrane were observed. In tubular lumen, there were necrotic cell pieces.

MTX joins in DNA synthesis, repairment and cellular replication . In this study, it is observed on the ultrastructural level that MTX, which is used in a large dose range in treatment, has a direct toxic effect on kidney.