İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi Dersini Öğretmenler ve Öğrenciler Nasıl Algılıyor?

Abstract

"İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi" dersi 2015-2016 öğretim yılından itibaren uygulamaya konulan, ilkokul 4. sınıflarda öğrencilere insan hakları, yurttaşlık ve demokrasi ile ilgili temel değerleri kazandırmayı amaçlayan bir derstir. Bu araştırmanın amacı, "İnsan hakları, yurttaşlık ve demokrasi" dersine ilişkin öğrenci ve öğretmenlerin deneyim ve algılarını irdelemektir. Araştırmada nitel araştırma yöntemi kapsamında olgu bilim deseni benimsenmiştir. Araştırmanın katılımcıları maksimum çeşitlilik örneklemesi tekniği ile belirlenmiştir. Bu kapsamda, araştırma Eskişehir il merkezinde yer alan alt, orta ve üst sosyoekonomik düzeyden öğrencilerin öğrenim gördüğü üç ilkokulda 8 öğretmen ve 20 öğrenci ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın verileri yarı yapılandırılmış görüşme tekniği ile toplanmıştır. Verilerin analizinde tematik analizden yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda, öğrencilerin dersi temel demokratik değerleri çoğunlukla kazandığı için işlevsel olarak algıladığı, sadece öykülere dayalı bir öğretim modeli benimsenmesi nedeniyle Türkçe dersi gibi algıladığı, geleneksel değerlendirme tekniklerinin öğrencilerin demokratik değer kazanımlarını ölçmede yetersiz kaldığı görülmektedir. Bu dersin işlevselliğinin artırılması için, dersin öğretim programı içeriğinin yenilenmesinin yanı sıra ders kitabının yenilenmesi ve ders materyallerinin geliştirilmesi, etkin öğretim yöntemlerinin işe koşulması ve öğretmenlerin bilgilendirilmesi gerekli olduğu görülmektedir.

"Human Rights, Citizenship and Democracy" is a course that began to be delivered as of the 2015-2016 school year and aims to teach elementary fourth graders the basic values related to human rights, citizenship and democracy. The aim of this study was to examine students and teachers' experiences and perceptions of the course "Human Rights, Citizenship and Democracy". In the study, phenomenological research design was adopted in the scope of the qualitative research method. The participants were selected through the maximum diversity sampling technique. In this respect, the study was conducted with eight teachers and 20 students in three elementary schools where students with low, middle and high socio-economic status study in the Eskisehir province. The data were gathered by using the semi-structured interview technique. Thematic analysis was employed in the analysis of the data. As a result, it was found that the students perceived the course as functional since they mostly learned basic democratic values, they also perceived it as the Turkish course because an instructional model based on stories was mostly adopted, and traditional assessment techniques were insufficient in measuring students' gains regarding democratic values. In order to enhance the effectiveness of this course, it seems necessary to update the contents of the course curriculum as well as the coursebook, develop course materials, employ effective instructional methods, and inform teachers in this regard.