Kitlenin Psikolojisi ya da Sosyal Psikolojinin ‘Kitle’si: Kitlede Yeni bir Anlayışa Doğru

Abstract

Bu makale, sosyal psikolojik çalışma nesnesi olarak 'kitle davranışı’nm, kuramsal açıdan nasıl bir tarihsel seyir izlediğini konu etmektedir. Daha özgül olarak, bu makale, kitle hakkında ortaya çıkan yeni anlayışın tarihsel bir arkaplanla birlikte verilmesini amaçlamaktadır. Yazının içeriğinden de anlaşılabileceği gibi, sosyal psikolojide kitle davranışını açıklama çabalarını, genelde bilimsel bir disiplin olarak sosyal psikolojinin tarihsel gelişiminin ana ekseni olan ‘birey-grup ’ ikiliği üzerinde temellendirmek olasıdır. Öncelikle, 19. yüzyılın sonları ve 20. yüzyılın başlarında ileri sürülen ilk kitle kuramları kısaca ele alınmış ve bunların kitle davranışı hakkındaki temel kuramsal öncülleri ortaya konmuştur. Daha sonra, grup zihni yaklaşımı ve bireyselci yaklaşımın yaptığı bağlamdan kopuk analizlerin tersine, kitle davranışım yer aldığı bağlam içinde analiz etme iddiasında olan sosyal kimlik yaklaşımı değerlendirilmiştir. Kitle davranışını sosyal kimlik yaklaşımı içinde anlamaya yönelik kuramsal çabalar, kitleye ilişkin Sosyal Kimlik Modeli (SKM) ve kitleye ilişkin Geliştirilmiş Sosyal Kimlik Modeli (GSKM) çerçevesinde değerlendirilmiştir.

This article examines how crowd behaviour as an object study of social psychology shows a historical development in terms of theory. Specifically, this paper aims that a new understanding of crowd has undertaken together with a historical background. As is seen from the content of the article, it is possible to evaluate all efforts of explanations about crowd behaviours on the “individual vs. group ” dichotomy. In the article, first, the crowd theories- which have been proposed at the end of the 19. century and the beginning of the 20. century- are examined and their assumptions about crowd behaviour are discussed. And then, unlike ‘group mind’ and ‘individualist’ approaches which divorce social phenomenon from its context, social identity approach which claims to make analysis of social phenomenon in its context is scrutinised. Theoretical efforts which are made to understand crowd behaviour within social identity approach are discussed in the frame of Social Identity Model of crowd behaviour (SIM) and Elaborated Social Identity Model (ESIM) of crowd behaviour.