Halkevlerinde yürütülen sanat çalışmaları (1932- 1950)

Abstract

Sanat olgusunun toplumsal açıdan önemli bir eğitim ve sosyalleşme aracı olduğu görülmektedir.1932 yılında kurulan Halkevleri, kapatıldığı 1950’li yılına kadar tüm il ve ilçelerde örgütlenmiş, kültür ve sanat alanında da oldukça önemli çalışmalar yürüten bir kültür kurumu niteliğindeydi. Bu kurumlarda edebiyattan tarım eğitimine kadar dokuz ayrı kolda eğitim çalışmaları gerçekleştiriyor, toplumun her kesimi üye olarak çalışmalarına katılabiliyordu. Halkevleri bünyesinde oluşturulan sanat kollarında yetişen gönüllü topluluklar, temsiller veriyor, yakın ilçelere, köylere ve diğer illere turneler gerçekleştiriyordu. Karagöz gibi gölge oyunları, köy seyirlik oyunları, folklor etkinlikleri, tiyatro temsilleri ve konserler ile topluma ayrı düşmeyen bir dil ile ulaşılıyor, onlara yeni toplum değerleri sanat yolu ile aktarılıyordu. Köylerde oluşturulan halkodaları köylüye okuma alışkanlığı kazandırılmış, çeşitli kültür ve sanat çalışmaları köylere kadar ulaşabilmişti. Atatürk’ün ulusal kültürü geliştirme ve çağdaşlaşma projesinin halk eğitimi boyutu olarak kurmuş olduğu Halkevlerinde yürütülen kültür ve sanat çalışmaları nitelik, nicelik ve süreklilik boyutları ile günümüzde yürütülecek sanat çalışmalarına ve toplumun sanat ihtiyacını karşılamaya dönük uygulamalar için örnek oluşturmaktadır. Bu uygulamaların değerlendirilmesi günümüz toplumunun kültür ve sanat alanındaki gereksinimlerini karşılama bakımından katkı getirecektir.

The case of arts is seen to be an important education and socialising tool. Halkevleri, which were established in 1932, were cultural institutes that were organised in every city and county and had important studies on culture and arts until they were closed in 1950. Education in 9 different branches ranging from literature to agricultural education was given in these institutes and people from all parts of the society could join by becoming a member. Arts departments in Halkevleri branches educate volunteer groups and these groups produce performances in their neighborhood and they organize tours to near villages and cities. The society was reached with a non-isolating language with shadow plays like Karagöz, village theatrical plays in the village square, folk dance activities and theatre representations and new society values were narrated by means of arts. Reading rooms in villages succeeded to convey the love of reading to wide range of the society starting from the early ages. Cultural and artistic studies held in Halkevleri, which were established as a part of Atatürk's national cultural development and modernization projects, will be a sample for the applications that are intented to meet the artistic need of the society in terms of quality, quantity and continuity. The evaluation of these applications will help to meet the artistic and cultural needs of the society.