Ortaokul öğrencilerine yönelik sosyal sorumluluk ölçeği’nin geliştirilmesi

Abstract

Günümüzde bireylerden yalnızca kişisel sorumluluklarını yerine getirmeleri değil, sosyal sorumluluk bilinci ile hareket etmeleri de beklenmektedir. Dolayısıyla bireylerin sosyal sorumluluk sahibi vatandaşlar olarak yetiştirilmesine yönelik yapılan araştırmalar bu beklentinin karşılanması için önemli görülmektedir. Araştırmaların gerçekleştirilmesi için bir takım özelliklere sahip veri toplama araçlarına gereksinim duyulmaktadır. Araştırmacıların kullandığı veri toplama araçlarından birisi de ölçeklerdir. Alanyazın incelendiğinde ortaokul öğrencileri için geliştirilen sosyal sorumluluk ölçeğine rastlanılamamıştır. Bu gereksiniminden hareketle bu araştırmada ortaokul öğrencilerine yönelik geçerli ve güvenilir bir sosyal sorumluluk ölçeğinin geliştirilmesi amaçlanmıştır. Ölçeğin geliştirilmesinde likert yöntemi benimsenmiş, madde havuzu oluşturulmuş, maddeler uzman görüşüne sunulmuş ve Lawshe Tekniği ile analiz edilerek kapsam geçerliği çalışması yapılmıştır. Ölçeğin yapı geçerliğini belirlemek için açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi yapılmıştır. Açımlayıcı faktör analizinde (AFA) temel bileşenler analizi ve oblimin döndürme işlemi uygulanmıştır. AFA sonucunda ortaya çıkan yapıyı doğrulamak için doğrulayıcı faktör analizi (DFA) yapılmıştır. DFA’da, modifikasyon yapıldıktan sonra uyum indekslerinin kabul edilebilir düzeyin üstünde olduğu görülmüştür. Diğer yandan ölçeğin güvenirliği için Cronbach’s Alpha değeri ve test-tekrar test yöntemi kullanılarak Pearson Korelasyon Katsayısı hesaplanmıştır. Sonuç olarak ortaokul öğrencileri için 4 faktörlü, 17 maddeli geçerli ve yüksek düzeyde güvenilir Sosyal Sorumluluk Ölçeği geliştirilmiştir. Araştırmacılar Sosyal Sorumluluk Ölçeği’nden deneme modelinde gerçekleştirecekleri çalışmalarında ve öğrencilerin sosyal sorumluluk düzeyleri ile belirleyecekleri değişkenler arasındaki ilişkiyi araştırmak amacıyla yararlanabilirler.