Side Antik Kentinin Bizans dönemi dini mimarisi

Abstract

Bu çalışmada Antalya’nın Manavgat ilçesine bağlı Selimiye beldesinde bulunan antik Side kentindeki Bizans Dönemi Dini mimarisi konu edilmiştir. Antik Dönemden itibaren Pamphylia Bölgesinin en önemli liman kenti konumunda olan Side, Bizans Döneminde piskoposluk listelerine göre Pamphylia Prima bölgesinin metropolisidir. Kentin özellikle deniz ticareti konusundaki önemi, beraberinde zengin ve büyük bir kent olmasını getirmiştir. Orta Bizans Dönemine kadar büyüklüğünü ve önemini koruyan kent, çok sayıda dini yapıyı da bünyesinde barındırmaktadır. Bu çalışma kapsamında Side’de bugüne ulaşan altı dini yapı incelenmiştir. Bu yapılardan biri kentin Piskoposluk Sarayı olup, bünyesinde çok sayıda ve çeşitlilikte mekan barındırmaktadır. Kentte bugüne kalan kiliselerin tarihlendirmelerine bakıldığında yapılaşmanın 5. yüzyılda Piskoposluk Sarayı Kilisesi ile başladığı anlaşılmaktadır. Farklı plan tiplerinde inşa edilen kiliselerin en geç tarihli örneği ise 10. yüzyılda liman yakınındaki AA Bazilikası içine inşa edilen Küçük Liman Kilisesidir. Arap akınları döneminde nüfusu azalan ve boyutları küçülen Side’de sayıları çok az olmakla birlikte, 14. yüzyıla kadar bir Hıristiyan nüfusun yaşadığı anlaşılmaktadır. Ancak, kentin tam olarak ne zaman terk edildiği bilinmemektedir. 19. yüzyılda Giritli Müslüman göçmenlerin yerleştirildiği Side uzun süre bir köy yerleşimi olarak Selimiye adıyla yaşamını sürdürmüştür. 1980’li yıllarda turizmin canlanmasıyla birlikte Side, yoğun bir modern yapılaşmaya maruz kalmıştır.