20. yüzyıl resminde müziğin etkisi ve bu etkilenmenin, Klee ve Kandinsky odaklı biçimsel incelemesi

Abstract

Resimde müziğin etkilerinin, bu iki sanal arasındaki tarihsel ve biçimsel ilişki bağlamında incelendiği bu çalışmada hareket alanımız 20. Yüzyılın ilk yarısıdır. Gerek resimde gerekse müzikle yaşanan köklü değişimlerin 20. yüzyılın başlarında meydana gelmesi tarihsel sınırlandırmada etken olmuştur. Çalışma içerisindeki önemli bir diğer sınırlandırma üzerinde durulacak ressamların belirlenmesi hususundadır. İncelene alanı olarak, soyut resmin öncülerinden 20. yüzyıl sanatında önemli bir yere sahip Vasily Kandinsky ve Kandinsky ile aynı dönemde yaşamış kendine özgü resimsel üslubu ve yapı çözümlemeleri ile sanat tarihi içinde kendine haklı bir yer edinmiş Paul Klee seçilmiştir. Özelikle 20. yüzyılın ilk yarısı resim müzik ilişkisi açısından oldukça hareketli bir dönemdir ve elbette ki bu etkileşim süreci yalnızca bu iki sanatçı ile sınırlı değildir. Öyle ki dönemde kurulan ve her iki sanatçının da üyesi olduğu Der Blaue Riter sanat gurubu, sanatlar arası etkileşimi desteklediklerini gösteren yayınlar yayınlamışlardır. Aynı dönemde yaşamış, aynı derneklere, çalışma gruplarına üye, kişisel ilişkileri kuvvetli olan Klee ve Kandinsky'nin müziğe yaklaşımları ve kendi sanatlarında birer araç olarak kullanma şekillerinin farklılığı dikkat çekicidir. Bununla birlikte her iki sanatçının da çocukluğundan itibaren müzik eğitimi almış olmaları ve müziği hayatlarından çıkarmamaları önemlidir. Müzik ile bu kadar iç içe olan bu sanatçıların her iki sanat üzerine söylemlerinin çokluğu,araştırma suresince sıklıkla bu sanatçılarla karşılaşılmasına neden olmuştur. Bu söylemlerin çokluğu, kaynak sıkıntısı çekilen bir alanda bizi bu iki sanatçıya yönelten teknik nedenlerden biridir. Çalışmanın ilk bölümünde, resim ve müzik arasındakietkileşim hakkında tarihsel boyut göz önünde tutularak genel bir giriş yapılmıştır. 20. yüzyıla kadar gelen süre içinde bu iki sanatın birbirine yakın durduğu dönemler, sanatçılar üzerinden verilecek örneklerle ortaya konularak konuya yakınlık kazandırılmaya çalışılcaktır.İkinci bölümde ise resim ve müzikte ortak kavramlar üzerinde durulacaktır. Resim ve müziğin kendi sanatsal Özellikleri bağlamında bir ilişki kurulmaya çalışılacak, sanatsal yapıyı oluşturmak için kullanılan armoni, kompozisyon, zaman-mekan gibi ortak kavramların her iki sanat için ifade ettiği değerler tespit edilmeye çalışılacaktır.Üçüncü bolümde ise öncelikte inceleme alanımız olan 20. yüzyılda resimde ve müzikte olan gelişimler aktarılacaktır. Resimde natüralist anlayıştan soyuta geçişin, müzikte de tonal sistemden atonal sisteme geçişin bazı noktalarda bu sanatların etkileşimine katkıda bulunulduğu düşüncesi ile bu gelişimler ortaya konacaktır.