Kuş figürlü Kütahya seramikleri

Abstract

Kütahya, İçbatı Anadolu'da zamanla değişen yol güzergahlarına rağmen her zaman ana arter olma özelliğini taşıyan bir kenttir. Türk dönemi Anadolu seramik sanatında ilk merkez İznik olmuştur. Kütahya da 14. yüzyıl Milet Grubu adına alan kırmızı hamurlu seramiklerden itibaren 17. yüzyıla kadar İznik ile detaylar dışında aynı grup eserler vermiŞtir. Saraydan almış olduğu destek ile çalışmalarını sürdüren İznik atölyeleri 17. yüzyılda saray siparişlerini zamanında yetiştirememiş, yüzyılın sonlarına doğru atölyelerin sayıları hızla azalmıştır. Kütahya seramikleri ise 17. yüzyıl ilk yarısı ve 18. yüzyıllarda halka yönelik olarak çeşitli form ve desenlerde üretim yapmıştır. Bu eserler Kütahya'nın artık ikinci bir merkez değil, kendine has form ve dekorlarıyla varlığını kanıtladığı dönemdir. Kütahya seramiklerinin en kaliteli ürünleri bu dönemde üretilmiştir. Bu seramiklerin üzerinde serbest fırça vuruşlarıyla çiçek, stilize yaprak, damla, sarmaşık desenleri, kuş, balık ve yöre kıyafetleri içinde insan figürleri başarıyla gerçekleştirilmiştir. 19. ve 20. yüzyıllarda bölgesel özellikleri yansıtan seramiklerden daha fazla İznik ve Çanakkale seramiklerinin taklitleri üretilmiştir. Yapılan araştırmada Kütahya seramiklerinin 18. yüzyıldan 1950'li yıllara kadar olan örnekleri incelenmiştir. Müze ve koleksiyonlarda bulunan örnekler tespit edilerek fotoğraf ve çizimlerle belgelenmiştir. Tespit edilen seramiklerdeki kuş figürleri kompozisyon düzenlerine göre gruplara ayrılmıştır. Yapılan araştırma sonucunda, seramikler üzerindeki kuş figürlerinin halkın beğenisi doğrultusunda bölgede görülen, örneklerden seçildiği tespit edilmiştir. Seramiklerde görülen kuş figürlerinin uzun süre devam etmesi halkın bu figürleri beğenerek benimsediğinin bir göstergesi olarak kabul edilebilir.