Gelirin toplanması, ihtiyari toplama ve aile reisi beyanı

Abstract

Kamu maliyesinin ele aldığı konu genellikle ''vergileme'' olmuştur. Günümüzde bu tartışma değişik boyutları ile ele alınarak devam etmektedir. Bu tartışmalar genellikle vergi matrahının ne olması gerektiği, enflasyon karşısında vergi sisteminin nasıl ıslah edilebileceği ve vergilerin refah, tüketim ve tasarruf üzerindeki etkilerinin araştırılması gibi hususlarda toplanmaktadır. Bir vergi sistemi kamu harcamalarının yükünü topluma adil bir şekilde dağıtacak ve verginin toplum üzerindeki olumsuz etkisini en aza indirecek şekilde tesis edilmek zorundadır. Anayasamızın ''Vergi ödevi'' başlıklı 73. maddesinde herkesin kamu giderlerini karşılamak üzere maddi gücüne vergi ödemekle yükümlü olduğu belirtilmekle birlikte mali gücün göstergesinin ne olduğu belli değildir. Vergi ve benzeri yükümlülüklere ait istisna, muafiyet ve indirimlere ait üst sınırlardaki istikrarsızlık ''vergilendirmede açıklık ve belirli'' ilkelerini zedeleyerek bozmaktadır. Vergi sistemimizin diğer bir temel özelliği ise, bütün gelirlerin herkes tarafından beyanını sağlayacak şekilde geliştirilmesi gerekirken ''ihtiyari toplama'', ''beyan edilmeyecek gelirler'' gibi müesseselerle zaafa uğratılmasıdır. Aile Reisi Beyanı konusunu ele alan Gelir Vergisi Kanunu'nun 93. maddesi ise ; başta Anayasa'ın 41. maddesindeki ailenin korunması, 2. maddesindeki eşitlik, 73. maddesindeki sosyal hukuk devleti ve 49. maddesindeki çalışma hakkı ile ilgili ilkelere aykırıdır. Ya itiraz yolu ile Anayasa Mahkemesi önüne getirilerek maddenin incelenmesi sağlanmalı (anayasa Madde : 152) ya da vergi kanunlarındaki ilk değişiklikte gündeme alınarak kaldırılmalı, Anayasa'daki ailenin korunması ilkesi çerçevesinde yeniden düzenlenmelidir. Gelirin Toplanması, ihtiyari Toplama ve Beyanı ve Aile Reisi Beyanının ele aldığı bu çalışmada ; ana konumuz Aile Reisi beyanının kaldırılması yönünde olmuştur. Çalışmanın birinci bölümünde, Beyan Esası, Gelirin Toplanması ve Yıllık Beyanname, Toplama Yapılmayan Haller ve İhtiyari Beyan konusunda değinilmiştir. İkinci bölümde ise Aile Reisi Beyanı uygulaması ve karşılaşılan sorunlar Danıştay Kararlarından örnekler verilerek sunulmuştur. Üçüncü bölümde ; Aile Reisi beyanının hukuka aykırılık sorunuda ele alınarak eleştiriler yapılmıştır. Sonuç bölümünde ise çalışmanın genel bir değerlemesi yapılmıştır.