Kurumsal yönetim ve derecelendirmesi : halka açık şirketler için talepsiz kurumsal yönetim derecelendirme model önerisi

Abstract

Kurumsal yönetim ilkeleri, şirketlerin eşitlikçi, şeffaf, sorumlu ve hesap verilebilir bir yönetim anlayışıyla faaliyet göstermelerini ve menfaat sahiplerinin şirket faaliyetlerine olan katkıları göz önünde bulundurularak çıkar ilişkilerini dengelemeyi hedefleyen iyi ve etkin yönetim ilkeleridir. 1980’lı yıllardan itibaren yaşanan çeşitli şirket iflasları ve küresel krizler, menfaat sahipleri için şirketlerin kurumsal yönetim ilkelerini uygulama düzeyini finansal analizler kadar önemli hale getirmiştir. Menfaat sahipleri şirketlerin kurumsal yönetim uygulamalarının düzeyini bilmek ve kararlarında kullanmak istemektedir. Bu ise, kurumsal yönetim derecelendirmesi ile olanaklı hale gelmektedir. Kurumsal yönetim derecelendirmesi, derecelendirme şirketleri tarafından şirketin kurumsal yönetim ilkelerine uyumunun bağımsız, tarafsız ve adil olarak değerlendirilmesi, sınıflandırılması ve belirlenen sınıfların sembollerle gösterilmesi faaliyetidir. Derecelendirme şirketleri derecelendirme faaliyetini talepli ve ya talepsiz olarak yapabilmektedirler. Bu durum, şirketlerin kurumsal yönetim ilkelerini uygulama düzeylerini belirlemek isteyen menfaat sahiplerini derecelendirme şirketlerinin açıklamalarını beklemeye veya derecelendirme şirketleri ile çalışmaya mecbur bırakmaktadır. Menfaat sahipleri için derecelendirme şirketleri ile çalışmadan şirketlerin kurumsal yönetim ilkelerinin uygulama düzeylerini belirlemede kullanabilecekler bir model bulunmamaktadır. Çalışmamızda kurumsal yönetim ilkelerinin kavramsal yapısı üzerinde durularak derecelendirme şirketlerinin metodolojileri açıklanmakta ve tüm menfaat sahiplerinin kurumsal yönetim derecelendirmesinde kendi başlarına uygulayabilecekleri bir model oluşturularak önerilmektedir. Önerilen model, istatistiksel analizlerle test edilmiş ve kurumsal yönetim derecelendirmesi için uygun olduğu tespit edilmiştir.