Path analizi ve bir uygulama denemesi : gelişmişlik düzeyini etkileyen faktörlerin analizi

Abstract

Bu çalışma, gelişmişlik düzeyi üzerinde etkili olduğu düşünülen değişkenlerin etkilerini belirlemek amacıyla, Türkiye'deki 2000 yılının idari yapısı esas alınarak, 81 ile ilişkin verilerle yürütülmüştür. Gelişmişlik düzeyi bağımsız değişkeni olarak, gayri safi yurt içi hasıla değişkeni kullanılmıştır. Çalışmada bağımsız değişkenler arasında çoklu doğrusal bağıntı tespit edilmiş ve uygulamada path analizinin kullanılmasına karar verilmiştir. Çalışma sonucunda; ele alınan 17 adet bağımsız değişken arasından stepwise regresyon yöntemi kullanılarak, kişi başına elektrik tüketimi, onbin kişiye düşen motorlu kara taşıtı sayısı, doğurganlık hızı ve imalat sanayiinde yaratılan toplam katma değer değişkenleri gelişmişlik düzeyi üzerinde anlamlı bulunmuştur. Bu değişkenlerin, gelişmişlik düzeyi üzerindeki doğrudan ve dolaylı etkilerini belirlemek için de path analizi kullanılmıştır. Bundan sonra yapılacak benzeri araştırmalarda, söz konusu dört değişkenin kullanılmasının araştırmanın sağlıklı olarak yapılmasına katkı sağlayacağı sonucuna varılmıştır.