Phryg kaya altarları : (Eskişehir-Afyonkarahisar-Kütahya illeri yüzey araştırması ışığında)

Abstract

Phrygler, M.Ö. l. bin yılın ilk yarısında Anadolu Demir çağ Krallıkları içinde önemli bir yere sahiptir. Arkeolojik ve epigrafik belgeler Phryg dininde Anadolu kökenli Ana Tanrıça'nın Phrygler için adeta tek tanrı olarak Matar şeklinde tapınım gördüğünü gözler önüne sermiştir. Bu Tanrıça doğanın ve bereketin temsilcisidir. Kayaya oyulmuş çok sayıdaki kült anıtı Tanrıça Matar'a duyulan derin saygı ve bağlılığın kanıtıdır. Anıtsal kaya fasatları, basamaklı altarlar ve nişler bu anıtların en orijinal ve en gösterişli örneklerini oluşturur. Bizim çalışmamızda basamaklı Phryg kaya altarları ele alınmıştır. Bu altarlar, kayalara oyulmuş üç boyutlu anıtlardır ve kaya basamakları ile tanrıçayı simgeleyen kaya idollerinden oluşurlar. İlk aşamada arkeolojik çalışmalarla saptanmış olan 83 altarın kataloğu hazırlanmıştır. Bu katalogda her bir anıtın detaylı tanımı, fotoğrafı, plan ve çizimleri yer almaktadır. İkinci aşamada ele alman Phryg altarları ile Anadolu ve çevre kültürlerindeki benzer altarlar karşılaştırılmıştır. Son olarak Phryg altarlarının mimari ve işlevsel kimliği irdelenmeye çalışılmıştır.