Crataegus orientalis etanol ekstresinin antinosiseptif, antiinflamatuvar, antitrombotik ve antioksidan etkileri

Abstract

Crataegus (alıç) bitkisinin türlerinin farklı kısımlarından hazırlanan ekstrelerinin ilaç olarak kullanımı çok eski zamanlara dayanmaktadır. Alıcın kalp ve damar hastalıkları için kullanımı çok yaygındır ve bu yararlı terapötik etkilerinin antioksidan içeriğinden kaynaklandığı ileri sürülmektedir. Bu çalışmada Crataegus orientalis yapraklarının etanol ekstresinin in vitro antioksidan aktivitesinin belirlenmesi ve olası antinosiseptif, antiinflamatuvar ve antitrombotik etkilerinin araştırılması amaçlanmıştır. Ekstrenin nosisepsiyon üzerindeki etkilerinin fareler üzerinde değerlendirilmesi için hot-plate, tailimmersion ve asetik asit ile indüklenen kıvranma testleri uygulanmıştır. Antiinflamatuvar ve antitrombotik etkileri ise karragenin ile indüklenen pençe ödem testi ve kuyruk tromboz testi kullanılarak belirlenmiştir. Ekstrenin antioksidan aktivitesi 2,2-difenil-1-pikrilhidrazil (DPPH) ve ?-karoten-linoleik asit sistemi kullanılarak tayin edilmiştir. Antinosiseptif ve antiinflamatuvar etkilerin belirlnmesi için uygulanan testlerde ekstrenin 50, 100 ve 200 mg/kg olarak hazırlanan dozları intraperitoneal olarak 30 dakika öncesinden verilmiştir. Hot-plate testinde 50 mg/kg dozunda kontrolle karşılaştırıldığında anlamlı bir etki görülmezken, 100 ve 200 mg/kg dozlarında antinosiseptif etkide anlamlılık gözlenmiştir. Tail-immersion testinde tüm dozlarda görülen antinosiseptif etki kontrole göre anlamlılık göstermiştir. Asetikasit ile indüklenen kıvranma testinde ise doz arttıkça kıvranma sayılarında önemli bir düşüş görülmüştür. Antiinflamatuvar etki testinden elde edilen sonuçlar doza bağımlı bir etkinlik göstermiştir ve 200 mg/kg dozda inflamasyonun inhibisyon aralığı %68,02 ve %96,8’dir. Antitrombotik aktivite testinde kuyruklarda tromboz oluşumunun önemli derecede baskılandığı gözlenmiştir. DPPH-radikal süpürücü aktivite testinde ve ?-karoten-linoleik asit sisteminde ekstrenin antioksidan aktiviteye sahip olduğu görülmüştür. Deneylerden elde edilen bulgulara göre, Crataegus orientalis etanol ekstresinin antnosiseptif, antiinflamatuvar, antitrombotik ve antioksidan aktivitelerinin dikkate değer olduğu sonucuna varılmıştır.