Disfonisi olan ilköğretim çağı çocuklarında vokal fonksiyon egzersizleri ve vokal hijyen önerilerinden oluşan ses terapisi programının etkililiğinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmada, ses bozukluğu olan ilköğretim çağı çocuklarının tedavisinden kullanılan ses terapisi paket programının bileşenlerinden vokal fonksiyon egzersizleri (VFE;Koşul1) ve vokal fonksiyon egzersizleri ile birlikte vokal hijyen eğitimi (VFE+VH;Koşul2) uygulamalarından hangisinin daha etkili ve verimli olduğunun ortaya konması amaçlanmıştır. Araştırma modeli, tek denekli araştırma desenlerinde etkileşimli denekler arası çoklu başlama düzeyli etkileşim modeline dayalı bileşen analizidir. Araştırmaya 7;00-12;00 yaş arası dört erkek çocuk katılmıştır. Araştırmanın bağımlı değişkeni s/z oranı, maksimum fonasyon süresi, pertürbasyon parametreleri (jitter, SPI,NHR ve shimmer), ses handikap indeksi skorları ve GRBAS; bağımsız değişkeni ise disfonisi olan çocuklara uygulanan vokal fonksiyon egzersizleri ve vokal hijyen önerilerinden oluşan ses terapisi programıdır. Araştırma altı farklı aşamadan oluşmaktadır. Birinci aşama başlangıç düzeyi verilerinin alındığı aşamadır (A1). İkinciaşama, sadece vokal fonksiyon egzersizlerinin (B) uygulandığı aşamadır. Üçüncü aşamada vokal fonksiyon egzersizleri ve vokal hijyen önerileri uygulanmıştır (B+C). Dördüncü aşamada ise vokal fonksiyon egzersizleri (B) uygulaması tekrarlanmıştır. Beşinci aşama vokal fonksiyon egzersizlerinin ve vokal hijyen önerilerinin uygulandığı aşamadır (B+C). Altıncı aşama ise izleme aşamasıdır (A2). İzleme aşaması 15 gün arayla 2 seans, ayda bir2 seans,üç ayda1 seans ve altı ayda 1 seans olarak planlanmıştır. Terapi etkililiği, terapi öncesi ve sonrası ölçülen maksimum fonasyon süresi, s/z oranı, pertürbasyon parametreleri (jitter, shimmer, NHR, SPI) vokal handikap indeksiskorları, GRBAS skorları dikkate alınarak değerlendirilmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgular incelendiğinde, uygulanan terapi programının katılımcıların ses kalitelerinin artmasında ve ses telleri üzerindeki patolojilerinin gerilemesinde etkili olduğu görülmektedir. Vokal hijyen oturumlarının uygulandığı terapi oturumlarıile vokal hijyeninin uygulanmadığı oturumlar arasında etkililik açısından bir fark görülememiştir. Bu nedenle vokal fonksiyon egzersizleri ile birlikte vokal hijyen oyunlarının terapi programı olarak beraber uygulanmasının toplu bir etkiye sahip olduğu düşünülmektedir. Ayrıca uygulanan ses terapisi programının, çocukların hem doğru ses üretimini gerçekleştirmeyi hem de farklı durum ve ortamlarda seslerini doğru kullanmayı öğrenmelerinden dolayı, ilköğretim çağında görülen ses bozukluklarının tedavisinde etkili bir terapi yöntemi olduğu düşünülmektedir.