Erken dil gelişimi testi-üçüncü edisyon'un [test of early language development-third edition (teld-3)] Türkçeye uyarlama, güvenirlik ve geçerlik ön çalışması

Abstract

Çocuklarda dil bozukluklarının erken tanılanması sayesinde etkin ve erken bir müdahale sağlanabilir. Erken tanı sayesinde yapılan müdahale ve gerekli ek destekle çocuğun yaşam kalitesi artar, sosyal ve duygusal problemlerin önüne geçilebilir ve öğrenmeye temel olan okuma ve yazma gibi akademik becerilerinde yaşanabilecek sıkıntılar önlenebilir. Farklı bir kültür ve dil için geliştirilmiş ölçme araçlarının başka bir dile uyarlanmasında uyulması gereken bir takım ölçütler bulunmaktadır. Bir ölçme aracının Türkçeye ve Türk kültürüne uyarlanmaksızın, geçerlik ve güvenirliği sağlanmadan kullanılmasının yol açacağı bir takım sakıncalar bulunmaktadır. Bu çalışma, Erken Dil Gelişimi Testi-Üçüncü Edisyon’un (TELD-3) Türkçeye ve Türk kültürüne uyarlanması, güvenilir ve geçerli bir ölçme aracı haline getirilme sürecini kapsamaktadır. Test farklı yaş gruplarından ve farklı demografik gruplardan toplam 359 kişiye uygulanmıştır. Testin uyarlama çalışmasında, uluslararası test uyarlama ilkeleri dikkatle uygulanmıştır. Testin geçerlik ve güvenirlik çalışmasına tüm örneklem grubu dâhil edilmiştir. Güvenirlik analizi yöntemleri farklı demografik alt gruplara uygulanmış ve değerler oldukça yüksek bulunmuştur. Geçerlik çalışmasında testin normal dil gelişimi gösteren ve göstermeyen grupları iyi şekilde ayırt edebildiği, alternatif formlarının birbirleriyle yeterli düzeyde uyumlu olduğu ve gelişimsel bir test olduğu için yaşla korelasyonunun da yüksek olduğu ortaya koyulmuştur. Yapılan madde analizi sonucunda madde güçlük ve madde ayırt edicilik değerleri kabul edilebilir sınırların dışında olan maddeler gözden geçirilmiştir. Ön çalışma sonucunda testin Türk dili ve kültürüne uygun, çok yüksek düzeyde güvenirliği ve yeterli düzeyde geçerliliğe sahip olduğu ve norm puanlarını belirlemek amacıyla yapılacak çalışma için testin kullanıma hazır olduğu belirlenmiştir.