Ana Tanrıça'nın Anadoluda biçimsel değişimi ve günümüz Türk heykel sanatına yansımaları

Abstract

Bu tez çalışmasının birinci bölümünde kadının Anadolu toplumu içerisindeki rolü ve gücü, doğurganlığına bağlı olarak tanrıçalastırılması, Ana Tanrıça’nın doğayla, insanlarla ve hayvanlarla olan ilişkisi ve tanrıça inancı irdelenmiştir. Bu bulgular doğrultusunda ikinci bölümde Anadolu’nun yerli halklarından başlayarak onu takip eden uygarlıklar tarafından adlandırılması ve aldığı biçim açıklanmış, üçüncü bölümde Ana Tanrıça formlarının malzeme, teknik, konumlandırılmaları arasındaki farklılıklar ve Ana Tanrıça heykelciklerinin zaman içerisinde biçimsel değişim süreci ortaya konmuştur. Dördüncü ve son bölümde ise günümüz Türk heykel sanatında çağdas Türk heykeltıraşlarının Ana Tanrıça yorumlamalarına yer verilmiş, esin kaynağı veya benzerlik gösterdiği düşünülen Ana Tanrıça heykelcikleriyle eşleştirilerek birlikte değerlendirilmiştir. Ana Tanrıça heykelcikleri Anadolu uygarlıklarında çeşitlilik ve süreklilik göstermektedir. Bu çesitlilik malzeme, bölgesel farklılık, konumlandırma ve dönem farklılığından kaynaklanmaktadır. Güçlü bir form anlayışıyla biçimlendirilen Ana Tanrıça heykelcikleri kaçınılmaz bir şekilde günümüz heykeltıraslarını da etkilemiştir. Bu çalışmada yüzyıllar boyunca süregelen Ana Tanrıça objesinin aynı amaçla olmasa bile, aynı coğrafyada yaşayan heykel sanatçıları tarafından yaşatıldığı ve yorumlandığı örnek eserler aracılığıyla ortaya konmuştur.