Tarihsel gelişim süreçleri, anatomik yapıları, stilistlik özellikleri, kullanım amaçları ve taşıdıkları imajlar göz önünde bulundurularak yazı karakterlerinin sınıflandırılması

Abstract

Grafik tasarımın tmel bileşenlerinden biri olan tipografinin ana unsurları yazı karakterleridir. Günümüzde, grafik tasarımda bilgisayar teknolojisinin de yoğun olarak kullanılması sonucu yazı karakteri üretimi kolaylaşmış ve yazı karakteri aileleri sayıları tespit edilemeyecek kadar çoğalmış ; herbirinin tanınmaları ve orijinallerinin kopyalarından ayırt edilmesi zorlaşmıştır. Bu binlerce yazı karakterinin tanınıp, doğru biçimde kullanılabilmesi için ilk adım onları sınıflandırarak incelemektir. Bu alanda bugüne kadar pek çok araştırma yapılmış olmasına rağmen, herkesçe kabul görmüş bir sınıflandırma oluşturulamadığı gibi, ortaya çıkan sonuçların çok çeşitli ve birbirleriyle çelişiyor olması, yarar sağlamak yerine konuyu içinden çıkılmaz bir duruma sokmuştur. Bu araştırmada amaç, en iyi yazı karakteri sınıflandırmasını yapmaktan çok, sorun çerçevesindeki karmaşayı da ortaya koyarak yazı karakterlerini tanımaya yönelik bir rehber oluşturmaktır. Bu araştırmada, yazı karakterleri, tarihsel gelişim süreçleri, anatomik yapıları, stilistik özellikleri, taşıdıkları imaj ve sahip oldukları grafik ses göz önünde bulundurularak sınıflandırılmıştır. Bu ölçütlere göre, Eski Gotik, Roman, Kare Serif, Sans Serif ve Elyazısı Benzeri yazı karakterleri olmak üzere beş ana kategori oluşturulmuş, bu türlerin dışında kalan ve gerçek bir tür oluşturmayan yazı karakterleri ise ayrı bir grupta toplanmıştır. Türler içinde, yer yer alt gruplar oluşturulmuş, yazı karakterlerinin çoğunlukla anatomik yapılardan kaynaklanan teknik ve görsel avantajlarıyla dezavantajlarına da değinilmiştir. Araştırılan konunun grafik tasarım ve tipografi açısından önem ve gerekliliği tartışma götürmemesine rağmen, aynı işi yapan insanların ortak terminolojiyi kullanmaları gerekliliği ve tipografinin tasarımcı, üretici, eğitimci, basımcı ve yayımcı açısından uluslararası bir konu olduğu düşünülürse ; bu alanda yapılabilecek en iyi sınıflandırma, (gerçekte en iyisi olmasa bile) ortak kabul görendir. Bu araştırmayla ortaya konan sınıflandırma yeri geldiğinde diğer araştırmalardaki karşıtlıkları ve fikir ayrılıklarını, nedenleriyle ortaya koyması açısından, yazı karakterlerinin sınıflandırılması ve tanımlanması konusunda tasarımcı, eğitimci ve öğrenciler için iyi bir rehber olabilir.