Sürdürülebilir kentsel dönüşüm değerlemdirme modeli oluşturulması

Abstract

Türkiye’de 20 yıllık bir süreçte 8 milyon konutun yenilenmesi hedefi ile büyük bir kentsel dönüşüm hareketi başlatılmıştır. Sürdürülebilirlik prensipleri ile uyumlu bir kentsel dönüşüm ile çevre ve enerjiye ilişkin kaygıların uyumlu hale getirildiği kent olarak tanımlanan sürdürülebilir kente ulaşmak mümkündür. Aksi durumda eskiye oranla çok daha kalıcı yapılar inşa edileceğinden yapılan yanlışların telafisi de imkânsız olacaktır. Bu noktadan hareketle gerçekleştirilen bu çalışma ile bir kentsel dönüşüm projesinin sürdürülebilirliğini ölçmeyi sağlayan bir model geliştirilmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın ilk aşamasında kapsamlı bir literatür taraması ile kentsel dönüşüm projelerinde gündeme gelecek yapılı çevre tasarım unsurları belirlenmiştir. Bu unsurların ekonomik, çevresel ve sosyal sürdürülebilirliğe katkıları 323 uzmanın katıldığı bir anket çalışması ile değerlendirilmiştir. Aralarında ilişki bulunan tasarım unsurları faktör analizleri ile değişik faktörler altında toplanmıştır. Faktörler ile bu faktörleri oluşturan unsurların önem ağırlıkları, akademisyenler ile uygulamacılardan oluşan, sırası ile 60 ve 30 uzmanın katıldığı Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) ile tespit edilmiştir. Önem ağırlıkları belirlenen her bir tasarım unsuru için mahalle sürdürülebilirlik değerlendirme sistemleri, yeşil bina değerlendirme sistemleri, gösterge setleri gibi kaynaklar incelenerek uygun göstergeler belirlenmiştir. Bu göstergeler için bir puanlama sistemi geliştirilmiş ve çalışmanın nihai hedefi olan bir kentsel dönüşüm projesini hem proje aşamasında hem de uygulama sonrasında değerlendirebilecek bir model meydana getirilmiştir. Çalışmanın son aşamasında modelin daha kolay ve pratik bir şekilde kullanılmasını sağlayacak bir yazılım yapılmıştır. Oluşturulan modelin, mimar ve mühendislerden yüklenicilere, yerel yönetimlerden vatandaşlara uzanan geniş bir yelpazedeki kentsel dönüşüm paydaşlarına sürdürülebilir kentler ve kentsel alanlar oluşturma yolunda rehber olacağı değerlendirilmektedir.