Olea europaea L. ve vitis vinifera L. ekstraktlarının biyolojik aktivitelerinin değerlendirilmesi ve ara ürün formulasyonunun geliştirilmesi

Abstract

Doğal maddeler son yıllarda ilaç etken maddesi keşfinde önemli bir kaynak olarak görülmektedir. İnsanoğlu doğal kaynaklardan ve aromatik bitkilerden tedavi ve korunma amaçlı olarak asırlardır yararlanmıştır. Zeytin yaprağı (Olea europaea), sağlığayararlı biyoaktif fitokimyasallarca zengin ve oldukça kolay ulaşılabilen doğal bir materyaldir. Zeytin yaprağı ekstraktında bulunan yüksek antioksidant özelliğine sahip fitokimyasalların, bağışıklık sistemini güçlendirdiği ve antitümoral etkiye sahip olduğu çeşitli araştırmalarla kanıtlanmıştır. Üzüm (Vitis vinifera) çekirdeği proantosiyanidin özütleri (GSPE) pek çok flavonid bileşeninden oluşan bir karışımdır ve etkili antioksidant aktivite gösterdiği bilinmektedir. GSPE’lerin düşük toksisiteye sahip bileşikler olduğu ve antiproliferatif, antioksidatif ve antikarsinogenetik etkileri olduğu açıklanmıştır. Son zamanlarda yapılan deneysel çalışmalar antianjiyojenik mekanizmaların gelecekte kanser tedavisinde önemli bir rol oynayabileceğini göstermektedir. Bu te z kapsamında son yıllarda halk arasında kullanımı gittikçe artan zeytin yaprağı ve üzüm çekirdeği ekstraktlarının ayrı ayrı ve birlikte kullanımının sitotoksik, anjiyojenik ve antianjiyojenik aktiviteleri in vitro testler kullanılarak araştırılmıştır. Her iki ekstreye de altın kompleksleri bağlanarak oluşan yeni ara ürününün A549 ve HUVEC hücreleri üzerindeki sitotoksik etkileri ve HUVEC hücreleri üzendeki anjiyojenik ve antianjiyojenik etkileri in vitro olarak değerlendirilmiştir. Üzüm çekirdeği ekstresinin belirgin bir sitotoksik etkisi bulunmamasına karşın zeytin yaprağı ekstresinin sitotoksik etkileri belirlenmiş ve her iki ekstrenin ayrı ayrı ve bir arada anti-anjiyojenik olduğu bulgulanmıştır. Au bileşikleriile elde edilen yeni bileşikler ise hücre canlılığına etki etmezken anti-anjiyojenik etkiye sahiptir.