Eğitim havasahası karmaşıklığı ve hava trafik kontrolörü işyükünün gerçek uçuş verileri ve uzman görüşleri bağlamında değerlendirilmesi

Abstract

Hava trafik yönetiminin artan trafik akışının emniyetli ve etkin bir şekilde yönetilmesinde büyük önemi vardır. Havacılık sektörünün artan pilot ihtiyacını karşılamak için yapılan uçuş eğitimlerinin verildiği hava sahalarında çalışan hava trafik kontrolörlerinin de önemi artmaktadır. Hava trafik yönetiminde havasahası karmaşıklığı ve bunun ölçütü olan hava trafik kontrolörlerinin işyüküyle ilgili daha önceden yapılmış çalışmalar, yol ve yaklaşma sahalarında çalışan hava trafik kontrolörlerinin işyüküyle ilgilidir. Yapılan literatür araştırmasında eğitim hava sahalarında hizmet veren kontrolörlerle ilgili çalışmaların kısıtlı olduğu görülmüştür. Bu araştırmada, uçuş eğitim havasahasının emniyet ve verimlilik kavramlatı altında kontrolörler işyükü ve karmaşıklık faktörleri ile değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu amacı gerçekleştirmek için Hasan Polatkan Havalimanı eğitim sahası ve bu eğitim sahasındaki paydaşlar ile ilgili bir araştırma yapılmıştır. Havasahasının kullanıcıları ve bu havasahasında hizmet veren kontrolörlerin görüşlerini değerlendirmek için nitel yöntemler, bu havasahasında gerçekleşen 4801 gerçek uçuş verisinin analizlerini yapmak için nicel yöntemler kullanılmıştır. Araştırmanın nitel yöntem kapsamında önce bireysel görüşmeler ve sonrasında sekiz uzmanla odak grup görüşmesi yapılmıştır. Bu analizlerin sonuçları gerçek uçuş verileri ile birlikte değerlendirilerek önerilerde bulunulmuştur. Nitel ve nicel analizlerin sonuçları birbirini desteklemektedir. Yapılan tüm değerlendirmelere bakıldığında Anadolu eğitim havasahası içinde uçuşlar çeşitlilik gösterirken, bu uçuşların haftanın belirli gün ve gün içerisinde belirli zaman dilimlerinde yapıldıkları görülmektedir. Bu durumda hava sahası karmaşıklaşmakta ve burada görev yapan kontrolörlerin iş yükünün arttığı görülmektedir.